Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Namysłowie

Staromiejski kościółek to jedna z najstarszych budowli znajdujących się w granicach Namysłowa. W tym zakresie rywalizować może jedynie z kościołem pofranciszkańskim oraz zamkiem. Obie te budowle powstawały bowiem od początków XIV wieku.

Kapelan Egidius z miasta Namizlow

Istnienia świątyni z ulicy Staromiejskiej można się doszukiwać już w wydanym 19 czerwca 1233 r. dokumencie, w którym kapelan Egidius z miasta Namizlow został sołtysem stanowiących własność Zakonu Krzyżackiego wsi Lassusino (Lasusici) i Bandlouici, położonych na obszarze dziś należącym do gminy Rychtal (Lassusino – Sadogóra i Krzyżowniki, Bandlouici – Rychtal i Zgorzelec). Kolejny duchowny namysłowski – Dytryk, pojawia się dopiero w dokumencie z 30 marca 1286 r., jako ukarany za nie stosowanie się do nałożonego przez biskupa interdyktu (zakazu odprawiania nabożeństw) na obszarze księstwa wrocławskiego. Miało to związek z klątwą rzuconą przez hierarchę na księcia Henryka IV Prawego.

Proboszcz staromiejski był jednocześnie posiadaczem ziemskim. Jego własność stanowiło 2,5 z 16 łanów pól należących do wsi. Chłopi byli zobowiązani do świadczenia na rzecz kościoła tzw. mesznego. Była to danina w zbożu lub gotówce, należną proboszczowi za odprawianie mszy. Dochody z mesznego były ważne dla duchowieństwa dekanalnego, wpływy z dziesięciny trafiały bowiem najczęściej na dwór biskupi.

O randze staromiejskiej świątyni dla lokalnej świadomości historycznej stanowi to, że często wymienia się ją jako prawdopodobne miejsce podpisania kończącego wojnę polsko-czeską pokoju namysłowskiego z 22 listopada 1348 r.

Murowany z cegły i polnych kamieni

Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP to budowla gotycka, murowana z cegły i kamieni polnych, z których wykonano podmurówkę. Prezbiterium pochodzi z przełomu XIII i XIV w., a nawę można datować na wiek XV. Z XVI w. pochodzi drewniana empora. W latach 1525-1654 obiekt należał do protestantów. Barokowy ołtarz pochodzi z I połowy XVII w. Nad nim znajduje się XVIII-wieczny medalion z wyobrażeniem Trójcy Świętej.

Rycina autorstwa F. B. Wernera pokazuje nam kościół posiadający wieżę – jeśli faktycznie istniała niestety nie zachowała się do czasów nam współczesnych. Wspomnieć warto także o tym, że na jednej ze ścian kościoła umieszczono płytę nagrobną zmarłej w 1780 r. Marii Seyvin. Na przykościelnym cmentarzu zachowało się z kolei kilka poniemieckich nagrobków.

Nowe wezwanie i prace remontowe

W protokołach z wizytacji odbytej w latach 1666-67 kościół nosił wezwanie Wszystkich Świętych. Obecne swoje wezwanie uzyskał po roku 1854, kiedy ustanowiono dogmat Niepokalanego Poczęcia NMP.

Częściowo zniszczoną podczas działań wojennych w styczniu 1945 r. świątynię odbudowano w przeciągu kolejnych lat. O fakcie tym wspomniał ks. Michał Milewski, pierwszy powojenny proboszcz Namysłowa w parafialnej kronice. Kościół od czasów zlikwidowania osobnej staromiejskiej parafii stanowi świątynię filialną parafii p. w. św. Apostołów Piotra i Pawła w Namysłowie. W niedziele i święta o godz. 11 odprawiana jest w nim msza święta.

Podczas trwających od sierpnia do grudnia 2012 r. prac remontowych wymieniono pokrycie dachu zabytkowej budowli. Wyremontowano także sklepienia oraz uzupełniono ubytki w cegle. Na ten cel uzyskano dotację w wysokości 100 tys. zł z Ministerstwa Kultury i Dziedzctwa Narodowego.

Autor fotografii: Roman Szołdra.

Źródło ilustracji: Archiwum Cyfrowe TPNiZN, zasoby portalu Dokumenty Śląska.