Wieszak ze sklepu Friedricha

Zakupiony na bytomskiej giełdzie staroci wieszak stał się przyczynkiem do opracowania dzisiejszego artykułu. Jego bohaterem będzie Berthold Friedrich – namysłowski kupiec, z którego sklepu pochodzi artefakt sprzed lat.

Przedsiębiorstwo, które prowadził Berthold Friedrich wraz z członkami swojej rodziny, mieściło się w kamienicy Ring 29. Znajdowała się ona we wschodniej pierzei rynku i podobnie jak pozostałe obiekty z tej części głównego miejskiego placu nie zachowała się do naszych czasów. Kamienicę znamy jedynie z zabytkowych fotografii, a także z kartek pocztowych. Pozostałością po funkcjonującym w niej sklepie jest z kolei znaleziony w Bytomiu wieszak odzieżowy.

Z Bierutowa do Namysłowa

Berthold Friedrich urodził się w 1863 roku w Bierutowie (Bernstadt), dolnośląskim miasteczku oddalonym kilkanaście kilometrów od Namysłowa. Prawdopodobnie to w rodzinnym mieście rozpoczął swoją przygodę z kupiectwem, wspinając się po szczeblach kariery.

W nieco większym Namysłowie znalazł się około roku 1900, będąc już dojrzałym mężczyzną i doświadczonym sklepikarzem. Początkowo Friedrich został współpracownikiem Hermanna Landa, prowadzącego w kamienicy Ring 29 sklep odzieżowy. Z czasem przejął biznes, prawdopodobnie po śmierci lub przejściu na emeryturę dotychczasowego właściciela, którego nazwisko jeszcze długo zdobiło szyld przedsiębiorstwa.

W latach 1914-1919 sklepikarz był członkiem namysłowskiego magistratu. Oznacza to, że Friedrich był wówczas osobą znaną i bardzo szanowaną przez społeczność lokalną. W tym samym czasie trafił na front I wojny światowej, co potwierdza przynależność do organizacji zrzeszającej weteranów.

Na tych fotografiach widzimy nazwisko Bertholda Friedricha samodzielnie obecne na szyldach reklamowych.

Oferta przedsiębiorstwa

Dzięki zachowanej księdze adresowej z roku 1929 znane nam są towary, jakie można było wówczas zakupić w sklepie, prowadzonym przez 66-letniego Bertholda Friedricha. Posiadał on:

„Szeroki asortyment tkanin odzieżowych, jedwabi i aksamitów. Płaszcze oraz sukienki damskie i dziewczęce. Dzianiny, pończochy, koszulki. Wyroby lniane i bawełniane, wszelkiego rodzaju bielizna i artykuły męskie. Zasłony, dekoracje, dywany, tkaniny chodnikowe, linoleum„.

Adressbuch der Stadt und Kreis Namslau, Liegnitz 1929, s. 9.

Ta sama publikacja wymienia sklep z kamienicy Ring 29 w kategoriach przedsiębiorstw, zajmujących się sprzedażą odzieży, artykułów przemysłowych, a także środków czystości.

Smutna wieść z Jeleniej Góry

Na ostatniej stronie wydania dziennika „Namslauer Stadtblatt” z dnia 15 lipca 1932 roku, zamieszczony został nekrolog Bertholda Friedricha. Dzień wcześniej, o godzinie 13:30, „zmarł nagle i niespodziewanie”, o czym poinformowali pogrążeni w żałobie żona Else (z domu Rüdiger) oraz synowie. Uroczystość pogrzebowa zaplanowana została na poniedziałek 19 lipca 1932 roku, na godzinę 16:00. Miejscem ostatniego spoczynku zmarłego w wieku 69 lat kupca został cmentarz komunalny przy Briegerstrasse (obecnie Jana Pawła II). Co ciekawe, wdowa wyraźnie zaznaczyła, iż nie życzy sobie wizyt kondolencyjnych.

Miejsce, w którym doszło do śmierci bohatera artykułu, znamy dzięki zachowanemu aktowi zgonu Bertholda Friedricha. Mianowicie, to tragiczne zdarzenie wydarzyło się w Jeleniej Górze (Hirschberg), być może w czasie wakacyjnego wyjazdu.

W jednym z następnych wydań „Namslauer Stadtblatt” (z 17 lipca 1932 roku) pojawiły się kolejne kondolencje i wspomnienia o zmarłym. Opublikowane zostały one w imieniu władz miejskich (z krajanem Friedricha, również pochodzącym z Bierutowa burmistrzem Ernstem Loberem na czele), współpracowników, Zrzeszenia Kupieckiego (Kaufmännische Verein), Związku Weteranów (Kriegerverein Namslau) oraz Stowarzyszenia Ewangelickich Mężczyzn i Młodzieży (Evangeilischen Männer und Junglingsverein Namslau).

Nekrologi opublikowane na łamach lokalnej prasy w imieniu rodziny oraz władz miejskich (bibliotekacyfrowa.pl)

Śmierć nie jest końcem

Odejście Bertholda Friedricha z grona żywych nie oznaczało, że zakończyła się również historia jego przedsiębiorstwa. Sklep przy Ring 29 istniał nadal, prowadzony przez wdowę oraz młode pokolenie Friedrichów – Hansa i Kurta, synów Bertholda i Else.

O tym, że firma radziła sobie dobrze, świadczy to, że w 1935 roku posiadała ona swoją filię. W znajdującej się w południowej pierzei rynku kamienicy Ring 20 zakupić można było artykuły przemysłowe.

Funkcjonowanie sklepu rodziny Friedrichów zakończył dopiero rok 1945. Kamienica, w której od początków XX wieku mieściła się jego siedziba, została uszkodzona podczas sowieckiej okupacji Namysłowa, a następnie rozebrana. Wystarczyć musi nam wieszak.

Zachęcamy do komentowania i udostępniania tego wpisu, a także do wspierania codziennej działalności naszego stowarzyszenia. Można to zrobić np. zapraszając działaczy TPNiZN na wirtualną kawę – https://buycoffee.to/tpnizn

Przeczytaj również o innym przedsiębiorcy z namysłowskiego rynku – Ottonie Kynast