ONA – czyli o namysłowskiej architekturze
NEPOMUK – figura świętego Jana Nepomucena. Najwięcej tego typu form rzeźbiarskich spotkać można w krajach, których ziemie wchodziły dawniej w skład monarchii Habsburgów, stąd ich liczna obecność na Śląsku, ale także w Austrii, Czechach, Hiszpanii i południowych Niemczech.
Jan Nepomucen żył w latach 1350-1393. Ten czeski ksiądz był kanonikiem praskiej katedry, stojącym w opozycji do króla Wacława IV Luksemburskiego (1361-1419). Działanie wbrew woli monarchy doprowadziło do skazania duchownego na śmierć – 20 marca 1393 r. zrzucony został do rzeki Wełtawy z mostu Karola. Związana ze świętym legenda podaje inną przyczynę jego śmierci – jako spowiednik królowej Zofii Bawarskiej (1376-1425) odmówił zdradzenia jej mężowi tajemnicy spowiedzi. Bezdzietny Wacław IV podejrzewać miał bowiem młodą żonę o niewierność.
Czeski święty patronuje wedle tradycji ludowej udanym zbiorom, chroniąc zasiewy przed powodzią i suszą. Nepomuki spotkać można w pobliżu mostów i rzek, ale także na placach publicznych i kościelnych oraz na skrzyżowaniach dróg.
W sztuce św. Jan Nepomucen przedstawiany jest w stroju kapłańskim, trzymając w dłoniach gałąź palmową (symbol męczeństwa) oraz krucyfiks. Często przedstawiany jest w towarzystwie aniołów. Czasem – w nawiązaniu do legendy – święty trzyma palec na ustach.
W Namysłowie znajdują się trzy nepomuki. Odnaleźć można je:
– na szczycie bramy, prowadzącej na plac przy kościele św. Apostołów Piotra i Pawła,
– przy wejściu bocznym do kościoła (do 1939 r. znajdował się on na rynku),
– w przydrożnej kapliczce, znajdującej się w pobliżu ronda, które od roku 2018 nosi imię tego jakże popularnego na Śląsku świętego.
Dwa ostatnie przedstawienia świętego ufundowane zostały w roku 1730 przez rajcę Andreasa Wachsmanna, figura wieńcząca bramę kościelną jest starsza i pochodzi z roku 1713.
Piękna figurę świętego zobaczyć można w Bukowie Śląskiej, w pobliżu dawnego założenia pałacowo-parkowego. Z kolei na przykościelnym cmentarzu w Miejscu znajduje się nepomuk w formie kapliczki.
Autorzy fotografii: Stanisław Goś, Mateusz Magda i Roman Szołdra
Źródła ilustracji: Wikimedia Commons, Zasoby portalu Fotopolska
