Ptaki Ziemi Namysłowskiej #47

Widząc sylwetkę lecącego ptaka drapieżnego, część z nas myśli zapewne, że obserwuje właśnie bielika lub jastrzębia. Tymczasem, najprawdopodobniej mamy wówczas do czynienia z najpospolitszym polskim „drapolem”. Jest to myszołów (Buteo buteo).

Krajowa liczebność myszołowa wynosi obecnie około 53 tysięcy par lęgowych. Kolejny pod tym względem krogulec (Accipter nisus) gniazduje w Polsce w liczbie ponad 30 tysięcy par, zaś populacja naszego najpospolitszego sokoła – pustułki (Falco tinnunculus), szacowana jest zaledwie na 5 tysięcy par.

Gdzie najłatwiej zaobserwować myszołowa?

Jeszcze kilkadziesiąt lat temu wybitny ornitolog Jan Sokołowski pisał:

„Na terenie całej Polski wszędzie pospolity, w lasach poprzerywanych polami i łąkami”.

J. Sokołowski, Ptaki Polski, Warszawa 1979.

Obecnie ptak ten nadal jest stosunkowo szeroko rozpowszechniony, najczęściej gniazduje jednak na obszarach o dużej lesistości. Na terenie Polski myszołów jest ptakiem częściowo osiadłym. Osobniki migrujące przylatują do nas w lutym/marcu, a odlatują (głównie na niewielkie odległości) we wrześniu/październiku. Zimę spędzają u nas za to ptaki z populacji skandynawskich i wschodnioeuropejskich. Dołączają do nich wówczas także kuzyni – myszołów włochaty (Buteo lagopus) i kurhannik (Buteo rufinus).

Nie myszy łowi myszołów lecz norniki!

Nazwa naszego dzisiejszego bohatera trafnie oddaje jego „gryzoniolubne” upodobania pokarmowe. Gdyby jednak przyrodnicy byli uparci, to nazwali by tego ptaka „nornikołowem” lub „nornikożerem”, bowiem to właśnie te gryzonie stanowią aż 70% jego diety. Innymi składnikami pożywienia myszołowów są ptaki (dorównujące wielkością gołębiom), gady, płazy, owady. Polują na otwartych przestrzeniach, krążąc i szybując nad ziemią. Po wypatrzeniu ofiary, spadają na nią z dużej wysokości, chwytając i rozszarpując silnymi szponami. Myszołowy lubią również czatować na ofiary, obserwując je z drzew, słupów, stogów siana.

Gniazdo wyścielone wrzosem

Siedliskiem myszołowów są drzewa na skrajach lasów lub kęp zadrzewień, w których koronach buduje z gałęzi gniazdo, wewnątrz wyścielone wrzosem, trawami i sierścią zwierzęcą. Dorosłe myszołowy łączą się wczesną wiosną, po odbyciu lotów tokowych. Często czynią to na całe życie. Wysiadywaniem 2-4 jaj zajmują się oba ptaki, które dzielą między siebie również obowiązek karmienia wyklutych (po 30-35 dniach) piskląt. Młode pozostają w gnieździe przez 45-50 dni, po czym pod okiem rodziców uczą się latać, nisko szybując nad łąkami i lasami.