Ssaki Ziemi Namysłowskiej #1

Tydzień temu zamieściliśmy ostatnią na ten moment odsłonę cyklu „Ptaki Ziemi Namysłowskiej”. Dziś startujemy z nową serią, której pierwszego bohatera nie trzeba chyba bliżej przedstawiać. Jest nim lis.

Z jakimi gatunkami spokrewniony jest dzisiejszy bohater?

Lis rudy (Vulpes vulpes) to krewny naszych domowych pupili. Jest jednym z czterech żyjących w Polsce przedstawicieli rodziny psowatych. Pozostali to wilk szary (Canis lupus), jenot azjatycki (Nyctereutes procyonoides) i szakal złocisty (Canis aureus).

Gdzie występują lisy rude?

Pewnie niewiele osób ma tego świadomość, ale lisa można z powodzeniem oswoić – takie zachowania przejawiają m. in. zwierzęta żyjące na Syberii. Pierwotnie ich przodkowie zamieszkiwali Europę i Azję, z czasem kolonizując Amerykę Północną oraz saharyjską część Afryki. W XIX wieku lis został introdukowany w Australii, w celu zaspokojenia myśliwskich zainteresowań kolonizujących kontynent osadników. Gatunek charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem – naukowcy wyróżniają niemal 50 jego podgatunków, spośród których w Polsce występują dwa.

Czym się żywią? Kim są ich wrogowie?

Pożywienie lisów stanowią przeważnie gryzonie, ale również zającowate i kurowate. Polują wczesnym rankiem lub późnym wieczorem. Naturalnymi wrogami są dla nich z kolei wilki i duże kotowate.

Co łączy lisy z borsukami?

Poza okresem rozrodczym lisy preferują otwarte przestrzenie pokryte bujną roślinnością. W niepogodę wykopują sobie jamy, zaś spodziewając się młodych budują nory, z których najtrwalsze są te, które powstaną w pobliżu korzeni drzew. Lisie nory potrafią mieć 2,5 m głębokości, a ich korytarze aż 17 m długości. Często są współlokatorami innych ssaków, przeważnie borsuków (Meles meles). Co ciekawe, zwierzęta te potrafią ze sobą współpracować – lisy dzielą się z borsukami pożywieniem, zaś te w zamian sprzątają „lisie” części nory.

Jak długo żyją lisy?

Lisy żyją w grupach rodzinnych lub niewielkich stadach. Rocznie wyprowadzają jeden miot, składający się z 4-6 szczeniąt. Młode żywią się mlekiem matki przez 6-7 tygodni. Matki karmione są w tym czasie przez partnerów oraz pozostałych członków społeczności. Lisy mogą żyć nawet 14 lat, jednak na wolności zazwyczaj nie dożywają 2 lat.

Jakie są zagrożenia dla tego gatunku?

Te piękne i inteligentne zwierzęta niestety nie cieszą się sympatią człowieka z wielu powodów. Po pierwsze, są jednymi z głównych nosicieli wścieklizny, poza tym tępione są jako szkodniki przydomowych kurników. Lisy hoduje się też (na szczęście coraz rzadziej) jako zwierzęta futerkowe. Zabijane są również przez myśliwych – okres ochronny lisów trwa jedynie w kwietniu i maju, kiedy zwierzęta wychowują młode. Na obszarach, na których żyją głuszce i cietrzewie lub wprowadzane były do środowiska zające, bażanty i kuropatwy, okres ochronny nie obowiązuje.

Autorzy fotografii: Dariusz Pawłowski i Waldemar Kita

Literatura: 1. W. Serafiński, Ssaki Polski, Warszawa 1965, s. 42-43; 2. Lis rudy, [w:] https://pl.wikipedia.org/wiki/Lis_rudy, [dostęp: 7 I 2024 r.].