Kościół Narodzenia NMP i św. Marcina w Strzelcach

Najstarszą budowlą zachowaną na obszarze gminy Domaszowice jest noszący podwójne wezwanie kościół Narodzenia NMP i św. Marcina w Strzelcach. O jego istnieniu dowiadujemy się z dokumentu, wystawionego w Bukowie Śląskiej 26 lutego 1326 r. Jednym ze wspomnianych świadków był wówczas proboszcz Henryk von Strelecz.

Funkcja sakralna i obronna

Kościół Narodzenia NMP (czyli Najświętszej Maryi Panny) i św. Marcina w Strzelcach (do 1945 r. Strehlitz) jest typowym reprezentantem stosowanego w średniowieczu połączenia obiektu sakralnego z budowlą warowną. Znajduje się w centrum tej dużej, ulokowanej w charakterystycznym łuku wsi, niedaleko wjazdu od strony Rychnowa (do 1945 r. Reichen).Pierwsze lata XIV w. były niespokojnym okresem w dziejach Ziemi Namysłowskiej, stąd uznano, że mieszkańcom Strzelec niezbędny jest obiekt w którym mogliby się schronić w razie zagrożenia.

Strzelce jako osada służebna

Strzelczanie byli ludźmi cennymi dla książąt władających okręgiem namysłowskim z racji tego, że miejscowość jaką zamieszkiwali była osadą służebną. Zamieszkiwali tu bowiem potrzebni każdemu władcy profesjonaliści – zawodowi myśliwi świetnie posługujący się łukami. Niedaleki Gręboszów (do 1945 r. Grambschütz) słynął z obfitujących w zwierzynę terenów łowieckich, gdzie strzelcy doskonalili swoje umiejętności, a także popisywali się nimi przed księciem i okolicznymi możnowładcami. Przez długie lata we wsi mieściła się również strażnica, nadzorująca sprawne funkcjonowanie handlu na Trakcie Krakowskim, biegnącym przez Bukowę Śląską (do 1945 r. Buchelsdorf) i Rychnów.

Dzieje strzeleckiej świątyni

W XIV stuleciu powstało murowane prezbiterium, a w kolejnym wieku dobudowano do niego nawę. Wieżę w zachodniej części kościoła postawiono na przełomie XIV i XV wieku, a z końca XV stulecia pochodzi sklepienie. Ściany świątyni wykonano z cegły, jedynie tworząc podmurówkę skorzystano z kamieni polnych. Przez pewien czas (z pewnością w latach 1619-1654) świątynia należała do protestantów. Z tego okresu pochodzi mieszcząca kruchtę przybudówka przy zakrystii. Widok kościoła z wieżą odnajdujemy w zbiorze XVIII-wiecznych rycin autorstwa Friedricha Bernharda Wernera (1690-1776). Rycina przedstawiająca kościół Narodzenia NMP i św. Marcina, porównana ze współczesnym wyglądem obiektu, zadziwia swoją dokładnością i tym, że w przeciągu trzech wieków kościół praktycznie nic się nie zmienił. Jedyna wątpliwość to wygląd ścian zewnętrznych. Być może Werner przedstawił wizerunek świątyni w momencie, w którym jej elewacje były pokryte tynkiem.

Archiwalne wizerunki strzeleckiego kościoła. Po lewej XVIII-wieczna rycina Friedricha Bernharda Wernera, po prawej fotografia, wykonana około 1937 r. przez zatrudnioną w urzędzie konserwatorskim Marianne Kirchner.

Ofiara wojsk radzieckich

Na przykościelnym cmentarzu znajduje się nagrobek strzeleckiego proboszcza Karola Ludwiga (1902-1945), zamordowanego 24 stycznia 1945 r. przez żołnierzy Armii Czerwonej wraz z dwoma swoimi parafianami pod absurdalnym zarzutem szpiegostwa. Na tym przypadku widzimy czym groziło nie zastosowanie się do polecenia ewakuacji ludności cywilnej powiatu namysłowskiego, ogłoszonego popołudniem 19 stycznia 1945 r.

Teraźniejszość

Obecnie kościół Narodzenia NMP i św. Marcina w Strzelcach również stanowi centrum parafii kościoła rzymskokatolickiego. W jej skład wchodzi również Gręboszów, w którym znajduje się filialny kościół św. Katarzyny. Proboszczem parafii jest od 2017 r. ks. Krzysztof Odzimek.

Chcąc zobaczyć wnętrze tej zabytkowej świątyni, najprościej uczynić to uczestnicząc w wydarzeniach religijnych. Niedzielne msze święte odprawiane są w Strzelcach o godzinach 8:00, 12:00 oraz 17:00 (zimą) lub 18:00 (latem). W dni powszednie (za wyjątkiem czwartku) nabożeństwa rozpoczynają się o godzinie 16:00 (zimą) lub 17:00 (latem).