Pałac w Strzelcach
Oprócz gotyckiego kościoła Nawiedzenia NMP i św. Marcina, w Strzelcach znajduje się jeszcze jeden obiekt figurujący w Rejestrze Zabytków Województwa Opolskiego. To przeobrażony pod koniec wieku XIX renesansowy park, związany z dawną rezydencją właścicieli miejscowego majątku ziemskiego. Pałac w Strzelcach to zabytek, sięgający swoją historią wieku XVI.
Lekcja botaniki w strzeleckim parku
W strzeleckim parku zachowało się wiele interesujących okazów drzew różnych gatunków – co ciekawe są one oznaczone specjalnymi tabliczkami, dzięki czemu spacer zamienia się w lekcję botaniki. Zobaczyć można tu również okazały nagrobek jednego z dawnych lokatorów pałacu.
W rękach Henckel von Donnersmarcków
Pomiędzy zabudowaniami folwarku, a parkiem krajobrazowym znajduje się pałac. Dzięki zachowanym fundamentom piwnic archeologom udało się ustalić, że wybudowano go w XVI w., kiedy to Strzelce (do 1945 r. Strehlitz) wchodziły w skład dóbr wrocławskiego rodu von Buettner (swoje włości mającego również w okolicach Wrocławia, Trzebnicy i Strzelina). Przebudowy obiektu miały miejsce na przełomie XVIII i XIX wieku oraz w I połowie wieku XIX. Właścicielami Strzelec były wówczas rodziny Kalckreuth i słynni Henckel von Donnersmarckowie z pobliskiego Gręboszowa (do 1945 r. Grambschütz). Ich rezydencją obiekt był do roku 1873, kiedy to hrabia Łazarz (Lazarus, 1817-1887) przekazał strzelecki majątek w zarząd rodzinie Benneke. Karl Heinrich Benneke do roku 1945 administrował dobrami o powierzchni 272 ha, z czego aż 254 stanowiły pola uprawne.
Architektura zabytku
Pałac w Strzelcach składa się z korpusu głównego i dwóch skrzydeł bocznych. Korpus pokryty jest dachem dwuspadowym i posiada przykryty kopułą ryzalit oraz zwieńczoną hełmem z latarnią wieżę. Skrzydła zwieńczone są neorenesansowymi szczytami o półkolistych spływach. Dekoracje elewacji wykonano w stylu eklektycznym, z elementami neorenesansu i neobaroku. Detal architektoniczny pałacu składa się z profilowanych gzymsów kordonowych, opasek wokół otworów okiennych, nadokienników i dekoracji szczytów. We wnętrzach zachowały się trzy okna witrażowe, stolarka okienna i drzwiowa, schody, balustrady oraz boazerie w sali kominkowej i na klatce schodowej.
Pałac w Strzelcach chętnie umieszczano na kartkach pocztowych, wydawanych przed rokiem 1945. Przedstawiano na nich również kościoły – katolicki i ewangelicki oraz pomniki, upamiętniające mieszkańców Strzelec poległych podczas wojen toczonych w XIX i XX wieku.
Częściowo zachowany folwark
Na terenie dawnego folwarku zachowało się kilka obiektów gospodarczych – dwie obory (z których jedna pełniła też rolę spichlerza), stajnia oraz stodoła. Każdy z tych budynków powstał pod koniec wieku XIX.
W okresie PRL pałac był wykorzystywany przez miejscowe Państwowe Gospodarstwo Rolne, obecnie jest budynkiem mieszkalnym. Po parku można spacerować bez przeszkód, dawną rezydencję oglądać należy jedynie z zewnątrz.
Pałac w Strzelcach na fotografiach wykonanych w roku 1982 przez Marka Maruszaka
Źródła ilustracji: Archiwum Cyfrowe TPNiZN, Zasoby portalu Fotopolska
Autor fotografii: Roman Szołdra
Literatura: 1. E. Molak, I. Racławicki, Zapomniane zabytki. Dwory i pałace wiejskie południowej Polski. Śląsk Opolski, t. 2, Opole 2011; 2. K. Degen, V. Bleyl, V. Werbik, F. Focke, Die Bau und Kunstdenkmäler des Kreises Namslau, Breslau 1939.
