Ssaki Ziemi Namysłowskiej #11

Ostatni tydzień przyniósł wiele interesujących doniesień na temat obserwacji na terenie powiatu namysłowskiego (w granicach i sąsiedztwie Stobrawski Park Krajobrazowy) kilku rzadkich gatunków polskich ssaków. Wszystkim z nich przyjrzymy się w najbliższych tygodniach nieco bliżej, poczynając od moim zdaniem najbardziej interesującego. Bohaterem dzisiejszego artykułu jest ryś.

Od Norwegii po Kamczatkę

Ryś euroazjatycki (Lynx lynx) to jeden z czterech żyjących obecnie na świecie przedstawicieli swojego rodzaju. Zamieszkuje tereny Europy i Azji, głównie w zwartym pasie, rozciągającym się od Skandynawii i Europy Środkowo-Wschodniej, aż po Kamczatkę, Sachalin i Mandżurię. Izolowane populacje żyją również m. in. w górskich pasmach Masywu Czeskiego, Alp, Karpat i Himalajów. W Hiszpanii żyje populacja drugiego europejskiego gatunku – Rysia iberyjskiego (Lynx pardinus), licząca obecnie niemal 900 osobników.

Najczęstszy w górach

W Polsce rysia można spotkać głównie w północno-wschodniej i południowo-wschodniej części kraju. Łącznie krajową populację tego kotowatego szacuje się obecnie na około 300 osobników. Najwięcej rysi (1/3 polskiej populacji) żyje po polskiej stronie Karpat – w Tatrach, Beskidach i Bieszczadach. Pojedyncze osobniki widuje się również na zachodzie i północy Polski. Przykładami są Karkonoski Park Narodowy, Park Narodowy „Bory Tucholskie”, a także Słowiński Park Narodowy.

Kot wielkości owczarka niemieckiego

Swoim rozmiarem ryś euroazjatycki przypomina dorosłego owczarka niemieckiego. Charakterystyczną cechą wyglądu zwierzęcia są włosy na szyi i szczycie głowy, tworzące kryzę i bokobrody, a także pędzelki czarnej sierści na uszach. Ryś świetnie widzi i słyszy, jest też doskonałym wspinaczem i skoczkiem.

Władca wielkiego rewiru

Rysie są kotami leśnymi, preferującymi kompleksy mieszane o gęstym podszycie. Tereny łowieckie są bardzo duże, w Polsce osiągają do 350 km². Dni spędzają w kryjówkach (norach, jamach pod korzeniami drzew i w ich dziuplach), na żer wychodzą nocą. Głównym pożywieniem rysi są sarny i młode jelenie, zające, leśne kuraki (głuszce, cietrzewie i jarząbki) oraz gryzonie. Część mięsa magazynują na później, co pozwala im przetrwać jakiś czas, gdy nie udaje im się upolować kolejnej ofiary. Rysie spiżarnie są jednak często plądrowane przez inne drapieżniki – wilki, lisy i borsuki. Dlatego też niektóre rysie nauczyły się ukrywać swoją zdobycz na drzewach. Takie zachowanie po raz pierwszy zaobserwowano w Pienińskim Parku Narodowym.

Wykarmione mlekiem i mięsem

Kotki rysi stają się płodne na przełomie stycznia i lutego, wtedy zwierzęta obu płci wyruszają w długie wędrówki w poszukiwaniu partnera, znacząc teren i głośno nawołując. Po trwającej 70-74 dni ciąży rodzą się 2-3 kocięta. Ma to miejsce przeważnie w kwietniu lub maju. Przez pierwsze 10 dni młode są ślepe. Mlekiem matki żywią się aż do jesieni, bardzo szybko ich dietę uzupełnia jednak również mięso. Po zaprzestaniu karmienia mlekiem, samice zaczynają wyprowadzać swoje potomstwo na pierwsze wspólne wędrówki i polowania.

Wytrwali wędrowcy

Kocięta opuszczają matkę mając 9-11 miesięcy, tuż przed rozpoczęciem kolejnego okresu godowego rysi. Samice osiedlają się w pobliżu terytorium matki, zaś samce migrują znacznie dalej, dziennie pokonując nawet kilkadziesiąt kilometrów. Dojrzałe płciowo kotki stają się między 9 i 18 miesiącem życia, a kocury w wieku około 2 lat. Na wolności rysie żyją 14-17 lat, w niewoli dożywają często 25 roku życia. Żyjące w ogrodach zoologicznych rysie zobaczyć można m. in. we Wrocławiu i Opolu.

Ssaki Ziemi Namysłowskiej #10