Ptaki Ziemi Namysłowskiej #34

Kukułka (Cuculus canorus) to ptak, którego znamy bardziej „ze słyszenia”, niż „z widzenia”. Kukanie, któremu w wielu językach bohater dzisiejszego artykułu zawdzięcza swoją nazwę, jest odgłosem godowym wydawanym przez samce. Samice porozumiewają się tymczasem nerwowymi odgłosami, przypominającymi ludzki śmiech.

Drugą rzeczą, z której słynie kukułka, są jej zwyczaje lęgowe. To jedyny żyjący w Polsce ptak, który nie opiekuje się swoim potomstwem, tylko podrzuca jaja do gniazd innych, często znacznie mniejszych od siebie ptaków (głównie wróblowatych). Na przybranych rodziców ich piskląt kukułki wybierają przede wszystkim ptaki, składające jaja podobne rozmiarem i kolorem do ich własnych. W trakcie sezonu lęgowego (trwa on od maja do lipca) samica kukułki składa od 10 do 20 jaj, niosąc się mniej więcej co dwa dni.

Wiecznie głodne pisklęta

Pisklę kukułki wykluwa się z jaja już po 11-13 dniach wysiadywania, szybciej niż młode gospodarzy gniazda. Często wyrzuca wówczas z gniazda inne znajdujące się w nim pisklęta lub jaja. Głośno domagając się pożywienia, a także wiercąc się w gnieździe, młoda kukułka w pełni absorbuje uwagę przybranych rodziców. Potrafią oni poświęcić na jej karmienie aż 17 godzin dziennie.

Kukułcza „wdzięczność” za wychowanie

Gniazdo kukułczy podlot opuszcza około 3 tygodnie po wykluciu – w momencie gdy jest ono dla niego za małe. Nie oznacza to jednak końca ptasiego dzieciństwa, jeszcze przez kolejne 2-3 tygodnie trwa dokarmianie przez dorosłe ptaki. Przez to, jak długo trwa wysiadywanie i opieka nad młodą kukułką (około 50 dni), często jest już dla nich za późno na wyprowadzenie kolejnego własnego lęgu. Dojrzałe płciowo kukułki „odwdzięczają się” ptakom tego samego gatunku co ich opiekunowie w charakterystyczny sposób – podrzucając im własne jaja.

Ptasi obywatel trzech kontynentów

Gatunek ten żyje na trzech kontynentach – w Europie, Azji i Afryce. W Polsce spotkać można kukułki od kwietnia/maja do sierpnia/września. Zimowiska kukułek znajdują się w Afryce Subsaharyjskiej oraz południowo-wschodniej Azji (na przykład na Sri Lance i na Półwyspie Indochińskim). W naszym kraju żyje obecnie około 175 tysięcy par tych ptaków, głównie w części nizinnej (Suwalszczyzna, rejon Szczecina, Śląsk), ale i w położonych na Podkarpaciu okolicach Przemyśla.

Smakosz włochatych gąsienic

Pożywieniem dorosłych kukułek są wyłącznie owady. Szczególnie gustują we włochatych gąsienicach motyli, na które nie polują inne ptaki. Drugim ich przysmakiem są duże chrząszcze. W ten sposób, kukułki nie są konkurentami pokarmowymi wychowujących je gatunków. Swojej zdobyczy wypatrują z gałęzi, a jak widzimy na ilustrujących artykuł fotografiach również z polnych ogrodzeń.

Ptaki Ziemi Namysłowskiej #33