Ptaki Ziemi Namysłowskiej #33

W Namysłowie i okolicach spotkać można na co dzień sześciu przedstawicieli ptasiej rodziny krukowatych. Bohater dzisiejszego odcinka – gawron (Corvus frugilegus), jest obok kawki (Corvus monedula) widywany najczęściej.

Żyjący w Polsce podgatunek, czyli gawron zwyczajny, zamieszkuje nizinne obszary Eurazji, w pasie rozciągającym się od Francji na zachodzie po Rosję i Kazachstan na wschodzie. Populacje wędrowne, gniazdujące głównie w Skandynawii oraz krajach Europy Wschodniej, migrują i spędzają zimowe miesiące w basenach mórz Śródziemnego i Czarnego. Spora część ptaków wędruje jednak na znacznie bliższe dystanse – obserwować można je w Polsce, Czechach i Niemczech.

Jak liczny jest w Polsce gawron?

Polska populacja gawrona szacowana jest obecnie na około 280 tysięcy par lęgowych. Rocznie liczebność gatunku spada o średnio 4%, co ornitolodzy weryfikują jako sytuację alarmową. Jeśli ta tendencja się utrzyma, to za 10 lat (w roku 2031) w naszym kraju żyć będzie już jedynie 178 tysięcy gawronów.

Jakie są przyczyny zmniejszania się populacji?

Bez wątpienia mają na to wpływ rozmaite czynniki. Są to na przykład: tępienie dorosłych ptaków jako szkodników upraw rolnych oraz uciążliwych sąsiadów, niszczenie kolonii lęgowych i potencjalnych miejsc na założenie gniazda, a także zmniejszanie się w Polsce obszarów zajmowanych przez łąki i pastwiska.

Czy gawron zasługuje na sympatię człowieka?

Warto zauważyć, że dieta ptaków krukowatych jest zróżnicowana w zależności od pory roku oraz dostępności pożywienia. Poza nasionami i kiełkami roślin, ptaki te żywią się ogromnymi ilościami szkodników upraw – dorosłych owadów i ich larw, polując również na polne gryzonie (miejskim gawronom zdarza się urządzać stadne „obławy” na szczury). Podobnie jak ich krukowaci krewni, gawrony nie są wybredne jeśli chodzi o pokarm. Zjadają również żaby i ropuchy, jaszczurki, jaja i pisklęta innych ptaków, nie gardzą też padliną.

Gdzie żyją gawrony?

Na swoje siedliska gawrony wybierają przede wszystkim wysokie drzewa, położone wśród pól, w parkach, alejach i zagajnikach. Miejskie ptaki gniazdują głównie w centrach miejskich osiedli, przyzwyczajając się do bliskiej obecności człowieka i korzystając z niej – często odwiedzają śmietniki w poszukiwaniu żywności. Nocami w miejskich skupiskach potrafi skupić się wiele tysięcy tych niezwykle towarzyskich stworzeń. W Namysłowie kolonie gawronów znajdują się m. in. w parku Władysława Bartoszewskiego (18 kwietnia 2021 naliczono 32 gniazda – info Mateusz Magda) i w okolicach parkingu „Pod Kasztanami” (10 kwietnia 2021 naliczono 82 gniazda – info Sylwester Kocot). Na obszarze wiejskim ptaki te gniazdują na przykład w dawnym parku pałacowym w Kowalowicach.

Jak wygląda życie gawronów w okresie lęgowym?

Gniazda w kształcie koszyków budowane są z patyków i gałązek, wzmocnionych gliną, trawą i korzonkami. W kwietniu gawrony składają 4-5 jaj, wysiadywanych przez samice przez 18-19 dni. Rolą samców jest karmienie partnerki oraz ochrona gniazda i kolonii lęgowej przed drapieżnikami. Młode gawrony są po wykluciu karmione przez oboje rodziców, gniazdo rodzinne opuszczają po upływie 28-35 dni.

Gawron 2021

Zachęcamy naszych sympatyków do uczestnictwa w prowadzonej przez Śląskie Towarzystwo Ornitologiczne akcji „Gawron 2021”. Akcja polega na liczeniu gniazd oraz zgłaszaniu swoich obserwacji do Opolskiego Towarzystwa Przyrodniczego. Więcej informacji na ten temat pod linkiem.

Ptaki Ziemi Namysłowskiej #32