Ptaki Ziemi Namysłowskiej #31
„Sznur kormoranów w locie splątał się, pożegnał ciepły dzień” . W utworze „Goniąc kormorany” Piotr Szczepanik śpiewał przed laty o odchodzącym lecie. Symbolem przemijającego lata uczynił wówczas ptaki odlatujące znad mazurskich jezior. Niespodziewanie, w ostatnim czasie kormoran stał się symbolem nietypowo mroźnej w tym roku zimy.
Stada kormoranów czarnych (Phalacrocorax carbo) mogliśmy obserwować na ich zimowych koczowiskach w Dolinie Widawy, licznie widywane były też na opolskim odcinku Odry, co uwiecznił na fotografiach Łukasz Berlik, prezes zaprzyjaźnionego Opolskiego Towarzystwa Przyrodniczego.
Czarny, mały i czubaty – każdy inny
Obecnie w Polsce żyje około 30 tysięcy par kormoranów czarnych, czasem widywane są u nas również dwa inne gatunki – kormoran mały (Microcarbo pygmaeus) i kormoran czubaty (Gulosus aristotelis). Bohatera dzisiejszego artykułu spotkać można na obszarze pięciu kontynentów, nie występuje on jedynie w Ameryce Południowej i na Antarktydzie. Przysmakiem wszystkich ptaków z tej rodziny są ryby. W wypadku kormoranów czarnych stanowią one niemal 100% diety. Pozostałymi jej składnikami są skorupiaki i wodne gryzonie.
![](https://namyslow.org.pl/wp-content/uploads/2023/12/163617262_3582375115196318_1133932017144576983_n.jpg)
![](https://namyslow.org.pl/wp-content/uploads/2023/12/163617262_3582375115196318_1133932017144576983_n.jpg)
Wcale nie taki żarłoczny
Dzienne zapotrzebowanie dorosłego osobnika na pożywienie wynosi około 500 gramów ryb, co stanowi mniej więcej 20% jego masy. Proporcjonalnie czyni go to mniej żarłocznym niż inni ptasi smakosze ichtiofauny – perkozy, głuptaki i alki. Jednak to właśnie kormorany i czaple siwe są symbolami szkodników stawów hodowlanych. Na ich obszarach dozwolony jest odstrzał tych ptaków (po uzyskaniu zezwolenia), na pozostałych terenach objęte są one ochroną częściową.
![](https://namyslow.org.pl/wp-content/uploads/2023/12/163197520_3582374975196332_7634981238104131503_n.png)
![](https://namyslow.org.pl/wp-content/uploads/2023/12/163197520_3582374975196332_7634981238104131503_n.png)
Wyśmienity nurek
Polując, kormoran nurkuje w wodzie, żerując blisko dna rzeki, stawu czy jeziora. Na akwenach o wysokim zarybieniu ptaki polują zespołowo – część stada płoszy ryby i zapędza je na nasłonecznione płycizny, gdzie czeka inna grupa.
![](https://namyslow.org.pl/wp-content/uploads/2023/12/GreatCormorant-1024x683.jpg)
![](https://namyslow.org.pl/wp-content/uploads/2023/12/GreatCormorant-1024x683.jpg)
Wiek zapisany w oczach
U kormoranów ciężko zaobserwować cechy dymorfizmu, obie płcie upierzone są na czarno lub ciemnobrązowo, samce są jednak większe od samic. W szacie godowej pojawiają się białe kępki piór po bokach szyi, a na głowie wyrasta niewielki czub. Wiek ocenić można po źrenicy oka, u dorosłych osobników szmaragdowozielonej, u młodocianych brązowej.
![](https://namyslow.org.pl/wp-content/uploads/2023/12/163558432_3582374901863006_6718361451963532730_n.png)
![](https://namyslow.org.pl/wp-content/uploads/2023/12/163558432_3582374901863006_6718361451963532730_n.png)
Opłaca się być pomocnym!
Wędrowna część polskiej populacji kormorana czarnego powraca z zimowisk na przełomie lutego i marca, po czym przystępuje do toków. Samce zajmują wówczas swoje gniazda w nadrzewnych koloniach i popisują się przed potencjalnymi partnerkami, przyjmując różne figury i chrapliwie skrzecząc. Część kormoranów gniazduje jednak w trzcinowiskach lub bezpośrednio na ziemi. Wtedy budową gniazda zajmuje się samica, która wybiera na partnera samca… najbardziej pomocnego w tej pracy. Podczas jedynego lęgu w roku samice składają 3-4 niebieskawe jaja. Po 23-24 dniach wykluwają się pisklęta, będące typowymi gniazdownikami. Początkowo nagie i ślepe, oczy otwierają w trzeciej dobie życia. Rodzice karmią młode w typowy również dla pelikanów i głuptaków – zwracając nadtrawione ryby oraz wodę do dziobów piskląt. Mając dwa miesiące podrostki potrafią latać, a w połowie sierpnia opuszczają kolonię, w której przyszły na świat.
![](https://namyslow.org.pl/wp-content/uploads/2023/12/1280px-Kormoran_-_The_great_cormorant_-_Phalacrocorax_carbo-1024x654.jpg)
![](https://namyslow.org.pl/wp-content/uploads/2023/12/1280px-Kormoran_-_The_great_cormorant_-_Phalacrocorax_carbo-1024x654.jpg)
Najliczniejsze w Dolinie Dolnej Odry
Ponieważ odchody kormoranów są żrące, to drzewa na których funkcjonują ich kolonie z czasem obumierają. Ptaki przenoszą się potem w nowe miejsca. Największe w Polsce kolonie kormoranów czarnych znajdują się w Dolinie Dolnej Odry, zwłaszcza nad Zalewem Szczecińskim i Jeziorem Dąbie.
![](https://namyslow.org.pl/wp-content/uploads/2023/12/163595831_3582375098529653_8307573306986641988_n.png)
![](https://namyslow.org.pl/wp-content/uploads/2023/12/163595831_3582375098529653_8307573306986641988_n.png)
Autorzy fotografii: Łukasz Berlik (Opolskie Towarzystwo Przyrodnicze) i Jarosław Małkowski (Agencja Fotograficzna Bankfoto). Źródło fotografii: zasoby portalu Wikimedia Commons.
Literatura: 1. J. Sokołowski, Ptaki Polski, Warszawa 1979; 2. Trendy liczebności ptaków w Polsce (red. D. Ochocińska i T. Chodkiewicz), Warszawa 2018; 3. D. Marchowski, Ptaki Polski, Warszawa 2023.
![](https://namyslow.org.pl/wp-content/uploads/2023/12/163181261_3582375088529654_319005017892549611_n-813x1024.jpg)
![](https://namyslow.org.pl/wp-content/uploads/2023/12/163181261_3582375088529654_319005017892549611_n-813x1024.jpg)
![](https://namyslow.org.pl/wp-content/uploads/2023/12/163919602_3582374888529674_7081283762546869420_n.png)
![](https://namyslow.org.pl/wp-content/uploads/2023/12/163919602_3582374888529674_7081283762546869420_n.png)