Franciszkanie i ich kościół w dziejach Namysłowa #3

30 listopada 1810 r. decyzją dyrektora Sądu Powiatowego Gereya rozwiązano ostatecznie namysłowski konwent franciszkański. W momencie kasaty w klasztorze znajdowało się 25 mnichów, z gwardianem Christianem na czele. Franciszkanie po raz drugi, tym razem ostatecznie, utracili swoje miejsce w Namysłowie.

Z klasztoru browar, z kościoła spichlerz

Wspomnianych braci (a przynajmniej tych posiadających święcenia kapłańskie) rozesłano między różne kościoły. Trzej franciszkanie jeszcze do 2 maja 1812 r. obsługiwała swoją dawną świątynię. Tego dnia polskie kazania przeniesiono do fary miejskiej. Administrację kompleksem przekazano radnemu Hesslerowi. Postać tę znamy z historii Namysłowa – od 26 maja 1811 r. do 24 września 1823 r. Hessler pełnił urząd burmistrza Namysłowa. Ze sprzedaży części wyposażenia uzyskano 1 300 talarów, a niektóre sprzęty trafiły do fary. Do dziś znaleźć można w kościele św. Apostołów Piotra i Pawła m. in. ołtarz św. Piotra z Alcántary oraz obrazy Drogi Krzyżowej. 13 lutego 1812 r. dwa dzwony podarowano kościołowi ewangelickiemu św. Andrzeja. Zdjęto je i zawieszono na nowym miejscu 3 sierpnia 1814 r. W tym samym czasie przeniesiono tam również posadzkę.

Od 1810 r. opustoszały klasztor użytkowano jako browar, zaś kościół zamieniono w 1812 r. na magazyn wojskowy. Nieużytkowane budynki klasztorne częściowo rozebrano w roku 1819. Z kolei w 1825 r. magistrat zakupił kościół od władz pruskich, urządzając w nim spichlerz. Wówczas zamurowano część okien, aby zmniejszyć dostęp światła do wnętrza. Kolejne inwestycje miały miejsce w wieku XX. W 1905 r. odnowiono wieżyczkę, w latach 1924-1925 remontowano dach.

Jeńcy z armii napoleońskiej

Warto wspomnieć o tym, że dawny klasztor franciszkanów był w swojej historii także obozem jenieckim. 8 września 1813 r. umieszczono w nim 1 022 żołnierzy z 17 dywizji, dowodzonej przez generała Jacquesa Puthoda (1769-1837). Wzięci zostali oni do niewoli 29 sierpnia 1813 r. pod Lwówkiem Śląskim. Wśród żołnierzy znajdowali się Francuzi, Polacy, Niemcy, a także Irlandczycy, żołnierz 3 Pułku Cudzoziemskiego Legiony Irlandzkiego. Spora część z nich zmarła w niewoli, trapionych głodem i chorobami.

W tym czasie wybuchła w Namysłowie epidemia tyfusu, być może zapoczątkowana w klasztornych kazamatach. Do stycznia 1814 r. w całym mieście zmarło zresztą na tę zarazę niemal 1 900 osób, w tym 64 mieszczan. Zwłoki żołnierzy grzebano na Wzgórzu Piaskowym, które z tego powodu nazywano odtąd Górą Francuską. Są to okolice szpitala przy ulicy Oleśnickiej, sięgające Parku Północnego. Spoczęło tam około 1 360 zmarłych, a kolejnych kilkuset pochowano na Łące Rzeźniczej, obszarze położonym między XIX-wiecznym miastem, a rzeźnią. Obecnie w tym miejscu znajduje się oczyszczalnia ścieków Browaru Namysłów.

Po latach, napoleońscy jeńcy, więzieni w namysłowskim klasztorze upamiętnieni zostali kamienną tablicą, umieszczoną w 2007 r. na elewacji kompleksu. Inicjatywa wyszła od lokalnego regionalisty, nauczyciela namysłowskiego „Ogólniaka” – Tadeusza Nowaka (1960-2018). Opisujący tę historię artykuł znaleźć można m. in. na portalu Napoleon.org.pl.

Franciszkanie nie wrócili

27 sierpnia 1982 r. Naczelnik Miasta i Gminy Namysłów wydał decyzję, na mocy której przekazano parafii rzymsko-katolickiej św. Piotra i Pawła w użytkowanie wieczyste na okres 99 lat (do 27 sierpnia 2081 r.) teren państwowy zabudowany kościołem pofranciszkańskim. Przejęcie świątyni nastąpiło 30 września 1982 r., a od 24 października 1982 r. udostępniono ją parafianom, by mogli zapoznać się z opłakanym stanem kościoła.

Trwające w następnych latach prace remontowe uświetniła wizyta arcybiskupa wrocławskiego, który 3 października 1985 r. poświęcił odnowione prezbiterium kościoła. Była to pierwsza od 173 lat Msza Święta odprawiona w tym miejscu. Dalsze 3 lata trwał remont barokowej nawy. Tą część kościoła i jego wyposażenie kardynał Gulbinowicz poświęcił 3 października 1988 r. Wcześniej, bo 8 maja 1988 r. 138 dzieci przystąpiło do I Komunii Świętej. W latach 1990-92 przeprowadzono budowę zakrystii. Wreszcie, 27 czerwca 1992 r. erygowana została druga w Namysłowie parafia rzymskokatolicka. Nosi ona podwójne wezwanie, jej patronami są święci Franciszek z Asyżu i Piotr z Alcántary. Kościoła nie obsługują już franciszkanie, rolę tę przejęli księża diecezjalni.

Poprzedni: Franciszkanie i ich kościół w dziejach Namysłowa #2

Źródła fotografii: Roman Szołdra (turystyka-namyslow.pl), Archiwum Cyfrowe TPNiZN