Kościół św. Jadwigi w Dąbrowie

W sąsiedztwie dawnego majątku rycerskiego w Dąbrowie, na porośniętym dębowym starodrzewem wzniesieniu, znajduje się kościół, który sięga swą metryką przełomu XVI i XVII wieku. Okolicznymi terenami władał wówczas możny ród baronów Kotulińskich, swoją główną rezydencję mający w pobliskim miasteczku Świerczów (obecne Miejsce). Około 1600 roku, korzystając z fundacji Kacpra Kotulińskiego, rozpoczęto budowę wiejskiego kościoła w miejscowości do tej pory pozbawionej własnej świątyni.

Historia zabytku

Początkowo obiekt pełnił rolę zboru ewangelickiego, takiego wyznania byli bowiem Kotulińscy i duża część ich poddanych. W zastępstwie rezydującego w niedalekich Biestrzykowicach proboszcza, msze w Dąbrowie (do 1945 r. Dammer) odprawiał najczęściej jeden z wikariuszy (drugi opiekował się kościołem w Świerczowie/Miejscu). W 1654 r. nastąpiło przekazanie kościoła w Dąbrowie katolikom. Stało się to w ramach akcji kontrreformacyjnej, prowadzonej w monarchii Habsburgów po zakończeniu wojny trzydziestoletniej (1618-1648). Filią parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Biestrzykowicach kościół św. Jadwigi był przez niemal 400 lat. Dopiero w 1993 r. Dąbrowę przyłączono do nowo utworzonej parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Świerczowie.

W 1825 r. miała miejsce przebudowa ściany południowej, nadzorowana przez mistrza murarskiego Hasenwinkla z Namysłowa. W roku 1892 drewnianą wieżę zastąpiono nową, murowaną w stylu neoromańskim. Zwieńczona jest ona hełmem z latarnią, a jej budowę nadzorował kolejny z namysłowskich majstrów budowlanych, niejaki Roth. W 1906 r. wykonano nowe pokrycia siodłowych dachów, a gonty zastąpiono wówczas dachówkami. W części północnej znajduje się murowana zakrystia, a nad nią dawna loża kolatorska. Siedząc w niej nabożeństw słuchali dawni właściciele majątku ziemskiego. Ciężko określić styl, którego reprezentantem może być kościół św. Jadwigi. Zauważyć można wpływy historyzmu, nawiązujące zarówno do gotyku i renesansu.

Wyposażenie świątyni

Spośród oryginalnego wyposażenia i wystroju kościoła katalogi zabytków sztuki wymieniają: chór muzyczny i łączące się z nim drewniane empory, dwie stalle późnorenesansowe, gotycką rzeźbę Matki Boskiej z Dzieciątkiem z ok. 1410 r., (pochodzącą z wcześniejszego, drewnianego kościoła lub przydrożnej kapliczki. Tę tzw. Madonnę Dąbrowską ukryli w 1945/46 r. pod podłogą strychu niemieccy mieszkańcy przed wyjazdem na Zachód. Figurę dopiero w 1957 r. odnalazł proboszcz z Biestrzykowic ks. Eugeniusz Zegżuła) oraz gotycką figurę Chrystusa Zmartwychwstałego z I połowy XV w.,

Charakterystyczne punkty kościoła, takie jak ołtarz, chrzcielnica i ambona wykonane zostały w wieku XVIII i reprezentują cechy barokowe, podobnie jak sprowadzony w 1904 r. z Mąkoszyc prospekt organowy. Na ścianach zobaczyć można dwa epitafia właścicieli Dąbrowy i mecenasów tutejszego kościoła – Adama Kotulińskiego oraz Leonarda von Prittwitz, oba w formie płaskorzeźbionych kartuszy herbowych. Na przykościelnym cmentarzu zachowało się kilka poniemieckich nagrobków. Jako najciekawszy z nich przywoływany jest klasycystyczny nagrobek Wiktora i Wilhelminy von Spiegel z połowy XIX w., w formie zwieńczonego urną trójbocznego cokołu.

Autor fotografii: Roman Szołdra, 2015