Kompleks pałacowy w Jastrzębiu #1

Położone na południe od Namysłowa Jastrzębie, było w latach 1792-1945 własnością rodu von Heydebrand und der Lasa. Byli to arystokraci wiele znaczący w okolicy.

Przykładowo, Ernst Wilhelm von Heydebrand und der Lasa (1746-1819) sprawował w latach 1800-1805 urząd namysłowskiego landrata (odpowiednik dzisiejszego starosty).W latach 1881-1884 tę samą rolę pełnił jego potomek – Wilhelm Adam (1849-1908). Ten urodzony i zmarły w Jastrzębiu polityk był również posłem do niemieckiego Reichstagu (1884-1889), a także prezydentem rejencji wrocławskiej (1894-1903) i królewieckiej (1889-1894).

Rezydencja rodu von Heydebrand und der Lasa

Bryła pałacu w Jastrzębiu (do 1945 r. Nassadel) kształtowała się zasadniczo od XVIII wieku. Z tego okresu pochodziły lunetowe sklepienia piwnic oraz trójkątny przyczółek na szczycie elewacji ogrodowej. Kompleksowa przebudowa całego majątku, połączona z modernizacją rezydencji Heydebrandów miała miejsce w 1833 r. Informowała o tym niegdyś data, umieszczona na pałacowym wiatrowskazie.

Elewacje pałacu, a zwłaszcza ta od strony ogrodu (portyk, a także mansardowy dach – płaski, lekko łamany) wykonane zostały we wdzięcznych, śpiewnych formach stylu Biedermeister . Był to nurt w sztuce, literaturze, muzyce i architekturze krajów niemieckojęzycznych o ramach czasowych 1815-1848. Także w tym okresie pałac otynkowano – uczyniono to w roku 1844.

Willa

W tym samym roku nieopodal pałacu powstała tzw. Willa, obiekt wybudowany jako siedziba Ferdynanda, syna właściciela majątku. Katalogi zabytków później często określały ten obiekt jako villenartiger Neubau, przykład nowoczesnej wiejskiej willi o przeznaczeniu jako Alterssitz – Dom Starców, rezydencja starszych wiekiem posiadaczy majątku. Dostrzegalne są wpływy znanego niemieckiego architekta Karla Friedricha Schinkla (1781-1841), tworzącego w nurcie klasycyzmu.

Oranżeria

W 1881 r. przeprowadzono pomiędzy pałacem, a willą budowę parterowego łącznika, stanowiącego odtąd centralną część założenia pałacowego i zawierającego w swoim wnętrzu oranżerię (ogród zimowy, Wintergarten). Prawdopodobnie również wtedy przekształceniu uległy wnętrza pałacu oraz okna na poddaszu, przerobione w stylu wole oczko (Ochsenaugen).

Co przetrwało do dziś?

Działań wojennych w styczniu 1945 r. nie przetrwał pałac Heydebrandów, z kolei willa oraz łącznik zachowały się do dnia dzisiejszego. Podobnie ma się sytuacja z budynkami gospodarczymi majątku, o których opowiem w kolejnym artykule.

Literatura: 1. K. Degen, W. Bleyl, V. Werbik, F. Focke, Die Bau und Kunstdenkmaler des Kreises Namslau, Breslau 1939; 2. Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. VII, Województwo opolskie (red. T. Chrzanowski, M. Kornecki), zeszyt 7 (Powiat namysłowski), Warszawa 1965.