Kolejna – już trzecia, odsłona opisu i historii miejscowości, która ukazała się w publikacji „Beschreibung von Carlsruhe in Oberschlesien nebst Umgegend” („Charakterystyka Pokoju na Górnym Śląsku i jego okolic”). Książkę autorstwa A. von Ballusecka wydał w 1891 r. lokalny edytor Otton Skiba. Tak jak i poprzednio, jest to jej tłumaczenie i za ewentualne błędy z góry przepraszamy.
Kolejna, czwarta część, będzie opisem właścicieli miejscowości. Zapraszamy do lektury. A kto nie miał jeszcze okazji zapoznać się z poprzednimi częściami odsyłamy pod te linki – część pierwsza, część druga.
Winnica została zbudowana w 1780 roku przez księcia Carla Christiana Erdmanna von Württemberg-Oels, dawała ona przez pewien okres całkiem niezłe plony, aż do zimy, kiedy to nastąpił jej kres. W urokliwym pałacyku znajduje się owalna sala z dwoma kominkami holenderskimi, trzema oknami sięgającymi do podłogi, z których środkowe stanowi drzwi od zachodu. Tutaj, w otoczeniu przyrody i panującej wokół ciszy, książę Eugen von Württemberg często spędzał całe dnie, by pisać swoje wspomnienia.
Jeśli zajdziemy dalej, to ujrzymy latarnię po wschodniej stronie Helenen-Teich, zbudowaną w 1780 roku, z galerią, na której cztery smocze głowy trzymające latarnie. Idąc dalej na zachód dotrzemy do stawu Wilhelminy, gdzie znajduje się przystań w której można wynająć łódkę. Istniejący staw, a także stawy Augusty i Marii znajdujące się w głębi lasu powstały w 1766 r., wszystkie one są zarybione karpiem. W 1762 r., kiedy zwożono piasek w pobliżu stawu Wilhelminy, znaleziono szwedzką broń (Szwedzi na tych terenach przewinęli się podczas wojny trzydziestoletniej i przebywali w Pokoju w okresie zimowym). Wracając do parku przechodzimy przez krótki odcinek opolskiej alei, mijamy wybudowany w 1780 roku budynek w którym dawniej znajdowała mleczarnia, a obecnie jest nieużywany.
Ścieżka, którą pójdziemy w kierunku północno-wschodnim prowadzi do strzelnicy, w której bractwo strzeleckie zbiera się w każdą niedzielę. W Pokoju bractwo powstało w 1765 roku i 15 sierpnia tego samego roku odbyły się pierwsze zawody strzeleckie. Każdemu przybyszowi, który chce zwiedzić ogród, wychodząc z łaźni, radzi się iść Opolską Aleją do pałacu, skręcić obok mieszkania zarządcy pensjonatu w Aleję Zofii, i dojść bramy ogrodu. Przechodząc przez nią dotrzemy do Gwiazdy Erdmanna, świątyni na której znajduje się napis:
„CC Erdmann von Württemberg-Oels, Ao. MDCCXLVII zgubiony podczas polowania tutaj zasnął i stworzył Pokój, jako wynik jego sennych marzeń.”
Na jej miejscu stał kiedyś mały domek, który w 1754 roku wybudował Carl Christian Erdmann von Württemberg-Oels, z którego obserwowano leśną zwierzynę. Spacerując dalej wzdłuż przedłużenia alei Zofii, miniemy jeszcze dwie bramy, i dotrzemy do wzgórza Zofii, które powstało w 1754 roku.
Niewielki pałac został zbudowany na jego szczycie nazwano pałacem Zofii na cześć księżnej Marii Sophie Wilhelmine von Württemberg-Oels. Tuż obok znajdował się most prowadzący na wyspę Zofii. Pałac został zburzony w 1840 roku i obecnie można dostać się na wyspę tylko łodzią. Spacerując dalej ścieżką docieramy do skrzyżowania dróg, gdzie skręcamy w ścieżkę prowadzącą kierunku wschodnim i dotrzemy nią do kolejnej alei, z której zobaczymy pałac i kościół. Idąc dalej przechodzimy przez brzeską aleję mijamy dom kierownika ds. emerytur, i dochodzimy do alei opolskiej, która z powrotem poprowadzi nas z powrotem do łaźni. Warto również przejść obok stawu, skąd polną drogą dotrzemy do Krogulna, a stamtąd wzdłuż drogi prowadzącej na Namysłów dotrzeć do alei cesarskiej, a tym samym Pokoju- raju Górnego Śląska.
Bohater dzisiejszego odcinka wielkością dorównuje wróblowi. Śmiało może się z nim mierzyć również pod względem ruchliwości, zazwyczaj obserwujemy go gdy biega po pniach drzew, wykuwając ukryte w szczelinach owady lub na ziemi, kiedy rozbija orzeszki i nasiona.
Kilka dni temu z prośbą o pomoc zwrócił się do nas pan Adam Lankamer. Wśród rodzinnych pamiątek odnalazł on stary zegarek kieszonkowy, zawierający pewien akcent namysłowski.
Do dnia dzisiejszego nie zachował się niestety XVIII-wieczny pałac dawnych właścicieli Jastrzębia. W dużym stopniu przetrwały jednak zabudowania folwarczne majątku Heydebrandów i o nich opowiem dziś nieco szerzej.
W roku 1525 władzę w Księstwie Wrocławskim przejęli zwolennicy nauk Marcina Lutra. Nowinki religijne dotarły również do nieodległego Namysłowa. Niedługo później franciszkanie utracili tutejszy klasztor.
