Jarmarki w XIX-wiecznych Namysłowie i Rychtalu

Wykaz jarmarków na rok 1885, zamieszczony w Kalendarzu Maryańskim, wymienia doroczne targi, często o tradycji średniowiecznej, odbywające się w miastach Śląska, a także w części Wielkopolski, objętej zaborem pruskim.

Na kartach historii

Pierwsza wzmianka o odbywających się w Namysłowie jarmarkach pochodzi z roku 1380. Rada Miejska uzyskała wówczas u cesarza Wacława Luksemburskiego (1361-1419) zgodę na organizację dwóch jarmarków. Pierwszy miał odbywać się „we wtorek po Filipie i Jakubie„, czyli po 1 maja. Datą drugiego byłby z kolei „wtorek po Bartłomieju„, czyli po 24 sierpnia. We wspomnianym roku 1380 dniami jarmarków byłyby odpowiednio: 2 maja i 29 sierpnia. Majowy jarmark „po Filipie i Jakubie” odbywał się jeszcze z całą pewnością w roku 1543 Kronikarz pod tą datą zanotował:

„Powieszono pomocnika sukiennika,bowiem na jarmarku na świętych Filipa i Jakuba obcinał chłopom sakiewki z pieniędzmi„.

W. Liebich, Chronik der Stadt Namslau von Begründung derselben bis auf die neueste Zeit: Nach einer im Namslauer Stadt-Archiv befindlichen Chronik bearbeitet, Namslau 1862, s. 103.

Ile jarmarków odbywało się w Namysłowie?

Jarmarki, które odbywały się w Namysłowie, podzielić można na trzy kategorie:
a) Główne jarmarki – 16 marca, 15 czerwca,
b) Targi z kramami – 19 maja, 18 sierpnia, 27 października,
c) Targi bydlęce – 18 maja, 17 sierpnia, 26 października.

Jak widzimy, trzy doroczne targi bydlęce o jeden dzień poprzedzały jarmarki kramarskie. Hodowcy bydła owocami swojej pracy chwalili się na Polskim Przedmieściu (Polnische Vorstadt), w sąsiedztwie utworzonego w roku 1794 cmentarza żydowskiego. Dzień później część zarobionych pieniędzy wydawali oni zapewne na rynku, w kramach i straganach rozstawionych po zachodniej stronie ratusza.

Handlowano również w Rychtalu

Także w drugim z miast XIX-wiecznego powiatu namysłowskiego, czyli Rychtalu, odbywały się jarmarki. W roku 1885 przypadały one w następujących dniach:

1. 10 lutego – główny jarmark,
2. 21 kwietnia – targi z kramami i bydlęcy,
3. 1 czerwca – targ bydlęcy,
4. 8 września – główny jarmark,
5. 20 października – targi z kramami i bydlęcy.

Większą częstotliwością jarmarków mógł się pochwalić przed przeszło 130 laty Namysłów. Jest to oczywiste ze względu na wielkość obu miast. Namysłów liczył wówczas 5 890 mieszkańców, zaś Rychtal zaledwie 1 317. W przeciwieństwie do kiermaszów namysłowskich, w Rychtalu przeważnie tego samego dnia łączono ze sobą targi, podczas których kupcy rozstawiali swoje kramy, wraz z targami bydlęcymi. Wydarzenia organizowane w obu miastach nie kolidowały ze sobą, dzieliło je od siebie co najmniej kilka tygodni.

Po konia do Wrocławia

Nie odbywały się w naszych miastach z kolei inne, popularne na Śląsku imprezy. Handlowano podczas nich m. in. chmielem, garnkami, opasami (utuczonym bydłem), zwierzętami hodowlanymi (konie, owce, trzoda chlewna), płótnem, skórami oraz zbożem. Te pochodzące z hodowli, uprawy, bądź produkcji rzemieślniczej towary zakupić można było zapewne podczas głównych jarmarków. W szczególnych wypadkach można było udać się również na jarmark do innego miasta. W Oleśnicy odbywały się targi lniarskie, po konie należało się udać do Wrocławia.