Ptaki Ziemi Namysłowskiej #32

Bohaterką dzisiejszego artykułu jest sierpówka (Streptopelia decaocto), znana jest również jako synogarlica turecka. Bywa także nazywana cukrówką, choć ten zamieszkujący północną Afrykę i Półwysep Arabski ptak to odmienny gatunek gołębia (Streptopelia roseogrisea).

Turecka ojczyzna

Obie nazwy gatunkowe nie wzięły się znikąd. Połówka czarnej „obroży” w kształcie sierpa świetnie widoczna jest na karku dorosłego ptaka. Świetnie kontrastuje ona bowiem z szaro-kremowym upierzeniem sierpówki. Turcja to z kolei ojczyzna tego gatunku, z której ponad 100 lat temu sierpówki rozpoczęły swoją europejską ekspansję.

Po lewej: Na karku sierpówki znajduje się charakterystyczna „obroża” (fot. Lamiot). Po prawej: Para ptakówpodczas żerowania (fot. Shantanu Kuveskar)

Sierpówka kolonizuje świat

Zgadza się. Przed wiekiem tak powszechne w naszym otoczeniu sierpówki spotkać można było jedynie w Azji. W Europie po raz pierwszy zaobserwowane zostały co prawda już w roku 1835 w bułgarskim Płowdiwie, jednak na podbój kontynentu wyruszyły dopiero około roku 1920. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej sierpówki skolonizowały Bałkany, a tuż po zakończeniu działań zbrojnych zaczęły być widywane w Europie Środkowej. W niektórych miejscach miało to jednak miejsce znacznie szybciej.

Współcześnie sierpówki żyją nie tylko w Azji Mniejszej i Europie. W naturalny sposób skolonizowały Azję Centralną i Daleki Wschód, docierając do na półwyspy: Arabski, Indyjski i Koreański. Pojawiły się również na północnym wybrzeżu Afryki. Przy pomocy człowieka trafiły także do Japonii oraz do Ameryki Północnej (po roku 1970), gdzie zostały introdukowane. Na obszarze Mjanmy występuje sierpówka szarogłowa (Streptopelia xanthocycla), zwana też birmańską, dawniej uznawana za podgatunek naszej bohaterki.

Zaczęło się w Oleśnicy

Niedaleko Namysłowa, bo w Oleśnicy (noszącej wówczas niemiecką nazwę Oels) tego przedstawiciela rodziny gołębiowatych obserwowano już w roku 1940. Dwa lata później odnotowano jego obecność w Małopolsce, w rejonie Krakowa i Tarnowa. W roku 1943 miały miejsce pierwsze lęgi – w Lublinie i Tarnowie. Cały obszar Polski w jej obecnych granicach sierpówki skolonizowały do roku 1957. Obecnie w naszym kraju żyje około 830 tysięcy par tych ptaków.

Wśród ludzi i… igieł

Europejskie sierpówki czerpią korzyści z obecności człowieka, miejskie ptaki są mianowicie na tyle ufne, że pozwalają się karmić z ręki. Na miejsca gniazdowania oraz polęgowych noclegów wybierają głównie drzewa iglaste, rosnące zwłaszcza na terenie parków, ogrodów i cmentarzy. Zdarza im się zamieszkiwać obszary wiejskie. Unikają jednak zwartych lasów, pastwisk i ugorów. Podczas zajmowania terenu lęgowego ptaki wykonują powietrzne akrobacje.

Lęgi na okrągło

Podobnie jak większość gołębiowatych, sierpówki łączą się w pary na całe życie. Gniazda budują wczesną wiosną, przeważnie z drobnych gałązek. Ten gatunek ptaka potrafi w optymalnych warunkach wyprowadzić w ciągu roku aż sześć lęgów. W każdym z nich samice składają 2 jaja – śnieżnobiałe, o kształcie eliptycznym, Pisklęta klują się po 14-15 dniach wysiadywania przez oboje rodziców. Wśród sierpówek nie występuje dymorfizm płciowy, także skromnie ubarwiony samiec nie stanowi zagrożenia dla partnerki i piskląt. Po 20 dniach od wyklucia młode potrafią latać i wówczas opuszczają gniazdo. Ich rodzice mogą w tym momencie przystąpić do odbycia kolejnego lęgu.

Czym żywi się sierpówka?

Podobnie jak inne gołębie, sierpówki praktycznie w 100% żywią się pokarmem roślinnym. W skład ich diety wchodzą nasiona, owoce oraz znajdowane resztki pożywienia człowieka i pokarm dla ptaków domowych. Młode karmione są powstającą w wolach rodziców wydzieliną, nazywaną „ptasim mleczkiem”. Zimą zaleca się dokarmianie sierpówek mieszaniną ziaren.

Leśna kuzynka

Z wyglądu sierpówki są nieco podobne do turkawek (Streptopelia turtur). W przeciwieństwie do swoich żyjących w pobliżu człowieka kuzynek, ten drugi gatunek jest ptakiem leśnym, ewentualnie spotykanym na wsi. Turkawki są też znacznie rzadsze, żyje ich w Polsce jedynie około 37 tysięcy par, a i ta liczba cały czas spada. Znacznie liczniejsze są powszechnie widywane grzywacze (Columba palumbus), a zwłaszcza wszędobylskie gołębie miejskie (Columba livia forma urbana). W naszych lasach spotkać można również rzadkiego siniaka (Columba oenas). Populację tego gołębia szacuje się na około 30 tysięcy par, w przeciwieństwie do turkawki ma ona jednak wyraźną tendencję wzrostową.

Ptaki Ziemi Namysłowskiej #31