Ptaki Ziemi Namysłowskiej #41
Rodzina łuszczakowatych, zwana także ziarnojadami, reprezentowana jest w Polsce przez 11 gatunków. Wiele z nich spotkać można również na naszym obszarze, do najpospolitszych należą zięby, dzwońce i szczygły. Wyróżniającym się swoim wyglądem przedstawicielem rodziny jest grubodziób, określany także pestkojadem i grabołuskiem.
Grubodziób – nazwa zupełnie nieprzypadkowa
Cechą charakterystycną grubodzioba (Coccothraustes coccothraustes) jest potężny dziób, służący mu do zdobywania pożywienia – nasion i pestek owoców. Nacisk wywierany przez to „narzędzie” wynosi aż 70 kilogramów, pozwalając jego właścicielowi docierać do nasion orzechów włoskich. Jest to ptak większy od wróbla, o rudopłowym upierzeniu głowy, piersi i ogona. Brązowe są wierzchy skrzydeł, posiadające również niebieskawe wstawki i wyraźny biały pas.
Gdzie można spotkać grubodzioba?
Grubodzioby zamieszkują Europę, Azję i śródziemnomorskie wybrzeża Afryki. Szeroki zasięg występowania sprawia, że w okresie lęgowym ptaka tego spotkać można jednocześnie m. in. w Hiszpanii, Japonii, Szwecji i Tunezji. Na obszarze Europy grubodziób jest osiadły, ptaki z populacji rosyjskiej zimują w krajach śródziemnomorskich, zaś pozostałe wybierają cieplejsze rejony, które położone są w bezpośrednim pobliżu ich miejsc gniazdowania. W Polsce żyje obecnie około 420 tysięcy par, głównie w południowej i zachodniej części kraju.
Jakie siedliska zamieszkuje ten ptak?
Grubodzioby swoje gniazda zakładają w lasach liściastych i mieszanych, z udziałem buków, wiązów i grabów, których nasionami się chętnie żywią. Preferują również drzewa owocowe, gniazdując w sadach chętnie zjadają pestki wiśni i czereśni. Te ptaki zamieszkują także miejskie i podmiejskie parki. Preferują okolice zbiorników wodnych. Gniazdują w koronach drzew, stąd są ptakami trudnymi do obserwacji. Znacznie łatwiej zobaczyć je zimą, kiedy grubodzioby chętnie odwiedzają karmniki, położone w bezpośrednim sąsiedztwie rewiru lęgowego.
Jak wyglądają jego lęgi?
Samiczki składają od 3 do 6 jaj. Pisklęta wykluwają się po 11-14 dniach, po wysiadywaniu wyłącznie przez samicę. Przez ten sam czas młode przebywają w gnieździe, po czym usamodzielniają się. Rolą samców w okresie lęgowym jest karmienie partnerki i wyklutych piskląt oraz ochrona gniazda przed drapieżnikami.
Czym żywi się grubodziób?
Jak już wyżej wspomniałem, głównymi składnikami pożywienia grubodziobów są nasiona i pestki owoców. W okresie lęgowym (maj-czerwiec) zjadają też gąsienice, dżdżownice i pająki, którymi karmią pisklęta.
Autorzy fotografii: Łukasz Berlik (Opolskie Towarzystwo Przyrodnicze) i Dariusz Pawłowski.
Autor ilustracji: Władysław Siwek
Literatura: 1. J. Sokołowski, Ptaki Polski, Warszawa 1979; 2. Trendy liczebności ptaków w Polsce (red. D. Ochocińska i T. Chodkiewicz), Warszawa 2018; 3. D. Marchowski, Ptaki Polski, Warszawa 2023.