Miejsce – myśliwski zameczek Wirtembergów
Zameczek w Miejscu znajduje się w miejscu (bezsprzecznie), którego walory obronne odkryto już przed wiekami. Śladów istnienia najstarszej budowli zlokalizowanej w okolicach dzisiejszego obiektu można dopatrywać się już w dokumentach pochodzących z końca XIII wieku. Gród strzegący przebiegającej wzdłuż Stobrawy granicy z Księstwem Opolskim posiadali w Miejscu książęta wrocławscy. Z upływem czasu zmieniali się właściciele pogranicznego miasteczka, określanego w historiografii jako Schwirz.
Nie był to jednak znany nam, będący obecnie siedzibą władz gminnych Świerczów. Archiwalia traktowały bowiem o znacznie od niego starszym i położonym nieco dalej na południe Miejscu. Kolejnymi właścicielami osady byli Samborowice-Czamborowie oraz Kotulińscy (właściwie Kottulinscy) z Jelcza. To właśnie Mikołaj Kotuliński otrzymał od Władysława II Jagiellończyka królewski przywilej, potwierdzający lokację miasteczka Schwirz i położonej w jego sąsiedztwie wsi o tej samej nazwie. Był rok 1497.
Miejsce po Świerczowie
W II połowie burzliwego XVI wieku Kotulińscy wybudowali dla siebie nową rezydencję. Była ona murowana z cegły i kamienia i pokryta pierwotnie warstwą tynku. Przetrwała ona zarówno wygaśnięcie rodu na początku kolejnego stulecia, ale i pożogę wojny trzydziestoletniej. W latach 1618-48 spustoszyła ona znaczne połacie krajów niemieckich, w tym Śląska. Szczęścia nie miało także miasteczko Świerczów, obrócone w ruinę w latach 20. XVII wieku. Pozostało po nim miejsce – miejsce po Świerczowie – Stadtel Schwirz. Na gruzach miasteczka udało się ostatecznie założyć wieś, znaną do 1945 r. pod nazwą Städtel, a obecnie jako Miejsce.
Godne uwagi jest to, że w roku 1552 Stobrawa przestała być rzeką graniczną. Do tej pory oddzielała leżące w księstwie wrocławskim miasteczko Świerczów od położonej w księstwie opolskim wsi Krogulna. Oba księstwa znalazły się wówczas w rękach króla Czech Ferdynanda I Habsburga. Następcami Kotulińskich byli szlachcice z rodów Frankenberg i von Redern, a następnie (od 1719 r.) książęta oleśniccy z dynastii Wirtembergów.
Zameczek myśliwski
Wirtembergowie zamienili później dwór obronny w myśliwski zameczek. Stanowił on bazę dla polowań w obfitych w zwierzynę Borach Stobrawskich. Przebudowa nastąpiła w trzeciej ćwierci XIX wieku. Przypadały na nią lata panowania trzech książąt: Eugeniusza, Eugeniusza Erdmanna i Wilhelma Eugeniusza. Dzięki temu obiekt nabrał cech klasycystycznych i neogotyckich, a w roku 1918 zyskał przyległą od północnego-wschodu piętrową przybudówkę. Ówczesnym właścicielem zameczku był sam król Wirtembergii Wilhelm II. Książęta często oddawali posiadłość wraz z przyległym majątkiem w dzierżawę. W roku 1926 dobra te posiadały powierzchnię przeszło 7 km2, w skład których wchodziły: pola uprawne, łąki, pastwiska, lasy i ogrody. W latach 30. XX wieku dobra rozparcelowano na mniejsze działki. Nowym właścicielem zameczku stała się rodzina Ulrichów.
Biolog podnosi zabytek z ruiny
Rok 1945 przyniósł oczywiście kolejne zmiany. Upaństwowiony obiekt wykorzystywano jako plebanię dla miejscowego (bo przecież położonego w Miejscu) kościoła, szkołę, czy w końcu wielorodzinny budynek mieszkalny. Po roku 1989 zameczek przeszedł w ręce prywatne, co w konsekwencji przyczyniło się do częściowej ruiny budynku.
Wreszcie, kilkanaście lat temu dawny dwór obronny stał się własnością doktora Grzegorza Kłysa, biologa pracującego na Uniwersytecie Opolskim. Od tego czasu stara się on zaadaptować zabytkowe wnętrza jako dom dla swojej rodziny, w czym należy tylko życzyć mu powodzenia.
W 2022 r. ukazał się przygotowany przez Opolską Fundację Filmową materiał Zamki i Pałace Opolszczyzny, część 2. Fragment filmu poświęcony jest bohaterowi tego artykułu.
Autor fotografii: Roman Szołdra (http://turystyka-namyslow.pl/07-trasa-czerwona/)
O Wirtembergach w Pokoju przeczytacie m. in. tutaj
