Ptaki Ziemi Namysłowskiej #26
W dzisiejszym odcinku naszego cyklu ornitologicznego opowiem Państwu o ptaku doskonale znanym każdemu z nas. Jego bohaterką będzie najliczniejsza na świecie kaczka – krzyżówka (Anas platyrchynchos).
Polska nazwa ptaka pochodzi od jego umiejętności krzyżowania się z innymi przedstawicielami rodziny blaszkodziobych. Znane są mieszańce krzyżówek z innymi gatunkami kaczek oraz gęśmi. Z przedstawicielkami swojej udomowionej formy odchowuje potomstwo określane „sołtysami” – poznać można je po odmiennym upierzeniu, głównie białemu „śliniakowi”.
Mieszkanka polskich miast
W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat krzyżówka stała się ptakiem miejskim. W Namysłowie spotkać można ją m. in. w okolicach wysp na Widawie, na stawie „pod Grzybkiem” oraz nad przepływającym nieopodal potokiem Namysłówka. Nie oznacza to, że kaczki tej nie spotkamy poza granicami miasta. Zaobserwować można ją nad Zalewem Michalickim, na wiejskich stawach, ale i na zbiornikach wodnych położonych wśród naszych lasów.
Osiadłe i wędrowne
W Polsce żyje obecnie około 250 tysięcy par krzyżówek. Spotkać można ją przez cały rok, jednak część ptaków jest wędrowna – przylatują na miejsca lęgowe już od lutego, a na zimowiska odlatują jesienią. Warto przypomnieć o tym, że kilkanaście lat temu wielkie stado przelotnych kaczek można było zaobserwować na podnamysłowskich łąkach.
Gniazdo na balkonie
W okresie od kwietnia do lipca kaczki wyprowadzają jeden lęg. Liczy on 8-12 jaj, wysiadywanych przez 27-28 dni. Gniazda krzyżówek zbudowane są z trawy i piór, mają kształt płytkiej miseczki. W miastach kaczki potrafią założyć gniazdo w dziupli drzewa lub w… balkonowej donicy. W okresie wysiadywania kaczor towarzyszy samicy, jednak po wykluciu się piskląt opuszcza dotychczasową partnerkę w poszukiwaniu kolejnej możliwości przedłużenia gatunku. Warto wspomnieć, że kaczor krzyżówki poza okresem lęgowym jest bardzo podobny do samicy. Odróżnić go można wówczas po kolorze dzioba – samce mają je żółte, zaś samice pomarańczowe z czarnymi plamkami.
Nie karmcie ptaków chlebem!
Czym żywią się krzyżówki? Głównym źródłem ich pożywienia jest wodna roślinność, ale nie gardzą pokarmem zwierzęcym – owadami i skorupiakami. Chętnie zjadają rzucane im przez człowieka pieczywo, warto jednak pamiętać o tym, że jest ono dla ptaków szkodliwe i prowadzi do zwyrodnień uniemożliwiających kaczkom lot. Bardziej odpowiednie jest karmienie ich ziarnami roślin i zbóż oraz drobno pokrojonymi warzywami.
Cztery miesiące w strachu
Kaczka krzyżówka jest na obszarze Polski gatunkiem łownym. Sezon polowań na tego ptaka trwa w naszym kraju od 15 sierpnia do 21 grudnia.
Źródło fotografii: Zasoby portalu Wikimedia Commons.
Literatura: 1. J. Sokołowski, Ptaki Polski, Warszawa 1979; 2. Trendy liczebności ptaków w Polsce (red. D. Ochocińska i T. Chodkiewicz), Warszawa 2018; 3. D. Marchowski, Ptaki Polski, Warszawa 2023.