Ptaki Ziemi Namysłowskiej #25

Gęgawa (Anser anser) występuje na obszarze Ziemi Namysłowskiej w charakterze dwojakim. Spotkać można ją bowiem zarówno jako ptaka gniazdującego i odchowującego pisklęta, jak również gościa podczas przelotów i zimowisk.

Lęgowa, przelotna i zimująca

Gęgawa to jedyna gęś, która jest w Polsce ptakiem lęgowym. Jej krajowa populacja wynosi obecnie około 7 tysięcy par i wykazuje tendencję wzrostową. Porównując to z sytuacją opisywaną pod koniec lat 70. XX wieku, pozostaje mieć optymistyczne widoki na przyszłość.

Gnieździ się zaledwie na kilku spokojnych, rozległych i obfitą roślinnością porośniętych jeziorach na Mazurach i Pomorzu, poza tym na Gople i na stawach rybnych w Dolinie Baryczy na Dolnym Śląsku.

J. Sokołowski, Ptaki Polski, Warszawa 1979, s. 224.

Dzisiejszą bohaterkę zaobserwować można także podczas wiosennych i jesiennych przelotów oraz zimowisk. Przydarzyć może się to zarówno w trakcie podniebnych wędrówek gęsich kluczy, jak i w czasie posilania się stad na polach uprawnych.

Do miana gatunku lęgowego mogłaby pretendować również ewentualnie bernikla kanadyjska (Branta canadensis). Jej obecność w naszym kraju jest jednak nienaturalna (są to potomkowie ptaków, które uciekły z ogrodów zoologicznych i hodowli prywatnych).

Wędrowne krewniaczki

Podczas sezonowych migracji spotkać można na naszym terenie również bliskie krewniaczki gęgawy, czyli gęsi: białoczelną (Anser albifronis), krótkodziobą (Anser brachyrhynchus), małą (Anser erythtropus), tundrową (Anser serrirostris) oraz zbożową (Anser fabalis). Wszystkie one w miesiącach letnich żyją poza Polską, głównie na dalekiej północy Europy i Azji.

Przodek gęsi domowej

Gęgawa to ptak towarzyski, ostrożny i płochliwy. Udomowiona przez człowieka 3 000 lat temu jest bezpośrednim przodkiem gęsi domowej (Anser domesticus). Ulubionymi miejscami do gniazdowania są spokojne, rozległe i porośnięte obfitą roślinnością wyspy na jeziorach Mazur, Pomorza czy Doliny Baryczy lub brzegi tamtejszych rzek. Na naszym terenie wychowujące pisklęta gęgawy spotkać można na terenie gmin Pokój i Świerczów.

Nasza bohaterka to ptak monogamiczny, łączący się w pary na całe życie. Po śmierci jednego z partnerów, drugi nie nawiązuje nowej relacji, pogrążając się w stanie porównywalnym do żałoby lub depresji. Lęgi wyprowadza dwukrotnie w ciągu roku, składając jednorazowo od 4 do 12 jaj. Opisywane są one jako brudnobiałe i nieposiadające połysku.

Żarłoczna wegetarianka

Pożywienie tego ptaka stanowi jedynie roślinność – delikatne liście i pędy, trawa, nasiona, kłącza, korzenie i owoce. Stada gęgaw chętnie odwiedzają świeżo skoszone pola uprawne, poszukując pozostawionych przez żniwiarzy resztek. Z tego powodu nie są lubiane przez rolników i są traktowane jako szkodniki.

Czy na gęgawy można polować?

Gęgawa jest obecnie w Polsce jednym z 13 gatunków łownych ptaków. Na obszarze województwa opolskiego polować można na nie od 1 września do 21 grudnia. W stanowiącej część województwa wielkopolskiego gminie Rychtal okres łowny jest nieco dłuższy i trwa do 15 stycznia, podobnie jak w województwie dolnośląskim.

Ptaki Ziemi Namysłowskiej #24