Jak Namysłów stał się częścią Czech?

Po śmierci księcia brzeskiego Bolesława III Rozrzutnego, która nastąpiła 21 kwietnia 1352 r., bezpośrednio zainteresowany zakupem części włości zmarłego stał się Karol IV Luksemburski. Króla Czech szczególnie interesował okręg namysłowski, położony przy granicy z Polską. Z jej władcą – Kazimierzem III Wielkim, łączyły wówczas Karola więzy dobrosąsiedzkiego układu, zawartego w Namysłowie 22 listopada 1348 r.

Karol uznał prawa żony Bolesława, Katarzyny Chorwackiej, do jej wdowiej oprawy, w której skład weszły Brzeg, Oława, a także Namysłów. Trzy inne miasta księstwa – Byczyna, Kluczbork i Wołczyn, pozostawały z kolei w latach 1341-1356 w zastawie u polskiego króla. W roku 1353 Karol wykupił prawa synów Bolesława, Wacława i Ludwika, do okręgu namysłowskiego. Luksemburczyk uczynił to, gdyż po śmierci macochy stałby się on własnością obu braci.

Pieczęcie książąt piastowskich – Bolesława III Rozrzutnego oraz jego synów – Wacława i Ludwika (poczet.com).

Król musiał się zapożyczyć

Ceną przejścia ziemi namysłowskiej pod panowanie czeskie była suma 3 000 kop groszy praskich. Równało się to wartości 635 kg srebra. W tym celu Karol zapożyczył się u mieszczan wrocławskich, Mikołaja z Krakowa i Peczco Niyera. Dokument królewski, wydany w Pradze 1 maja 1353 r., potwierdza dokonany już zwrot 800 kop groszy praskich, jak również fakt przekazania wrocławianom kolejnych 500 kop przez lombardzkich bankierów (od nich wziął się wyraz „lombard”) z Kutnej Hory. Pozostałe 1 700 mieszczanie mogli pobrać z królewskich ceł, jak również czynszów, funkcjonujących na obszarze stanowiącego własność Karola księstwa wrocławskiego.

Zakup okręgu namysłowskiego stanowił zapewne temat niejednego spotkania Karola IV z jego doradcami (Wikimedia Commons).

Powrót do księstwa wrocławskiego

Księżna Katarzyna zmarła w lutym lub marcu 1358 r. i od tego czasu trwały negocjacje pomiędzy cesarzem (Karol koronowany został na tegoż 3 kwietnia 1355 r.), a księciem legnickim Wacławem, dotyczące ostatecznego przekazania okręgu namysłowskiego. Finalnie nastąpiło to 2 lutego 1359 r., kiedy to w stosownym dokumencie Karol IV potwierdził fakt dokonania transakcji. Namysłów wraz z okolicą stał się wówczas ponownie częścią księstwa wrocławskiego (wchodził w jego skład do roku 1294). Jednocześnie wszedł w skład Królestwa Czech, do którego Wrocław należał już od roku 1335, gdy zmarł książę Henryk VI Dobry.

Karol IV Luksemburski władał Namysłowem przez 19 lat, do swojej śmierci, która nastąpiła 29 listopada 1378 r. W tym okresie wielokrotnie odwiedzał miasto, fundując lub rozbudowując znane nam współcześnie zabytki – zamek, ratusz, a także mury miejskie (w tym Brama Krakowska). Po śmierci Karola, władzę nad ziemią namysłowską odziedziczyli jego synowie: Wacław (panował w latach 1378-1419), a następnie Zygmunt (1419-1437).