Kościół św. Wawrzyńca w Jastrzębiu

Kościół w Jastrzębiu to budowla usytuowana na niewielkim wzniesieniu. Dzięki temu świątynia jest widoczna z oddali. Jej patronem jest święty Wawrzyniec, którego imieniu poświęcony jest na naszym terenie także drewniany kościółek w Woskowicach Małych.

Od konstrukcji zrębowej do szkieletowej

Pierwsza świątynia w Jastrzębiu wzmiankowana była już w roku 1353, był to zapewne kościół drewniany. Kolejny, tym razem o konstrukcji szkieletowej, wybudowano w wieku XVII. Kres jego istnieniu przyniósł rok 1825. Prawdopodobnie kościół wówczas spłonął. Rok później rozpoczęto budowę obecnego obiektu.

Kościół w Jastrzębiu – zwrócony na zachód

Zastosowano identyczną jak w poprzednim wypadku konstrukcję szkieletową. W roku 1904 ściany kościoła obmurowano i wybudowano od strony wschodniej wieżę, o czym przypomina data A. D. 1904 umieszczona nad wejściem głównym. Projektantem przebudowy był architekt Seifert z Wołczyna. Nietypowym rozwiązaniem jest zwrócenie prostokątnego prezbiterium ku zachodowi. Wnętrze nakryte jest płaskim stropem ze skośnymi belkami przyściennymi, w prezbiterium zastosowano pozorne sklepienie kolebkowe.

**Kościół św. Wawrzyńca w Jastrzębiu (fot. Roman Szołdra, 2015)**

Proboszczowie relacjonują…

Proboszcz Eugeniusz Zegżuła zanotował w kronice pod datą 4 lipca 1957 r.:

Rozpoczęto remont kościoła w Jastrzębiu. Kościoła całkiem zrujnowanego, gdzie całą wieżę należy naprawić i wymienić belkowanie wieży, naprawić dach kościoła. Zreperować zawaloną trupiarkę [kostnicę – MM]. Prace rozpoczęto. Remont pochłonie kilka tysięcy złotych. Ks. Eugeniusz Zegżuła chodził osobiście z Komitetem Kościelnym i wypraszał dla Jastrzębia na remont. Dzień był deszczysty i w tym dniu, tak przykrym wyprosił na kościół ks. Eugeniusz Zegżuła wraz z Komitetem 7000 złotych. O resztę pieniędzy na remont parafii przejmuje lęk, gdyż dochody są bardzo szczupłe. Dalej w Nowy Rok 1962 r. Sprowadzono Ślązaków z Kup i Dobrzynia [Dobrzenia Wielkiego – MM], którzy wśród strasznych trudności naprawili wieżę, dach [prace zakończono już 12 sierpnia 1957 r. – MM]. Dachówki sprowadzono z Opola. Drzewo na wieży zmieniono. Założono światło w kościele, którego nigdy w Jastrzębiu nie było. Wprawiono okna do kościoła, które całkiem były powybijane. Zrobiono nowe pancerne tabernakulum. Kupiono figurę Miłosierdzia Bożego oraz Matki Boskiej. Kupiono obraz św. Wawrzyńca do wielkiego ołtarza, który został namalowany przez prof. Witczaka. Kupiono ornaty fioletowy, czarny [zakup poświadcza wpis z 6 listopada 1959 r. – MM] i biały. (…) Pragnę przypomnieć, że ogrodzono także większą część kościoła w Jastrzębiu. 30 kwietnia 1960 r. kościół św. Wawrzyńca odłączony został od parafii biestrzykowickiej. Jastrzębie i Nowy Folwark wchodziły odtąd w skład parafii Wszystkich Świętych w Siemysłowie, a proboszczowie Biestrzykowic (ks. Zegżuła) i Siemysłowa (ks. Chmielewski) byli w nieustannym konflikcie.
Monografia parafii Biestrzykowice (red. T. Wincewicz), Namysłów 2012.

Do parafii w Siemysłowie kościół św. Wawrzyńca należeć musiał już w przeszłości, a w skład parafii biestrzykowickiej wchodził w latach 1947-1960. Relacjonuje ks. Sofroniusz Gardziński:

W tym również roku [1947 – MM] gromada Jastrzębie przyłączyła się na własną prośbę do parafii Biestrzykowice, bo przedtem należała do parafii Siemysłów i miała tam trudny dostęp.
Monografia parafii Biestrzykowice (red. T. Wincewicz), Namysłów 2012.

Po dziesięciu latach nadeszła ponowna zmiana – kościół w Jastrzębiu ponownie stał się filią parafii Wniebowzięcia NMP w Biestrzykowicach i pozostaje nią do dnia dzisiejszego. Pod datą 15 września 1970 r. upamiętnił to wydarzenie ks. proboszcz Józef Hawrysz:

Z dniem 15 września dołączono kościół filialny w Jastrzębiu z parafii Siemysłów, ze względu na bliższą odległość i udostępnienie wiernym. Kościół w Jastrzębiu jest zaniedbany szczególnie na zewnątrz obdarty.
Monografia parafii Biestrzykowice (red. T. Wincewicz), Namysłów 2012.

Braki te częściowo naprawiono już w roku 1972, kiedy odnowiono elewacje i pomalowano wnętrze kościoła. Jesienią 1977 r. wykonano nowy płot dookoła kościoła i betonowe schody.

Zabytkowe wyposażenie kościoła

Inwentaryzacja zabytku przeprowadzona około roku 1965 wymienia sporo interesujących z perspektywy historyka sztuki elementów. Były to:

Drewniany chór muzyczny wsparty jest na słupach. Prospekt organowy wykonano w II ćwierci XVIII w., umieszczono tu rzeźby muzykujących aniołków,
Barokowy ołtarz z ok. 1720 r. Znajdują się w nim XIX-wieczne rzeźby Ojców Kościoła i cherubinów, a także obrazy patrona kościoła i Matki Boskiej,
Niewątpliwie cennym zabytkiem jest znajdujący się w bocznym ołtarzu późnogotycki tryptyk z końca wieku XV. Rzeźbiony z malowanymi skrzydłami. W części centralnej Matka Boska z Dzieciątkiem pomiędzy świętymi Barbarą i Wawrzyńcem, w lewym skrzydle tryptyku święte Apolonia i Małgorzata, w prawym scena Ukrzyżowania oraz święci Mikołaj i Szczepan. W roku 2010 miała miejsce gruntowna renowacja ołtarza, wcześniejszą przeprowadzono w 1930 r.,
Ambona późnobarokowa, prawdopodobnie powstała około 1740 roku,
Chrzcielnica kamienna, ośmioboczna, z przełomu XVI i XVII w.,
Monstrancja klasycystyczna z połowy XIX w., para ampułek cynowych z XVIII w., kociołek miedziany z przełomu XVIII i XIX w., dwa cynowe lichtarze z roku 1689 oraz połowy XVIII w.

Kościół św. Wawrzyńca to filialna świątynia Parafii Wniebowzięcia NMP w Biestrzykowicach.