Ptaki Ziemi Namysłowskiej #2

W Polsce gniazduje obecnie dziesięć gatunków sów. Na obszarze Ziemi Namysłowskiej najliczniejsze z nich to puszczyk (Strix aluco) oraz uszatka (Asio otus). Tej drugiej poświęcony będzie dzisiejszy, świąteczny artykuł.

Uszatki i ich dziatki

Uszatki, zwane również sowami uszatymi (ze względu na przypominające uszy kępki piór rosnące im na głowach), występują w zasadzie na obszarze całego kraju, nie są jednak gatunkiem pospolitym. Obecnie w Polsce żyje około 17 tysięcy par Asio otus. Winne obserwowanym przez ornitologów spadkom liczebności gatunku są przeobrażenia środowiska naturalnego oraz uzależnienie od dostępności pożywienia. Wydaje się, że w przeszłości uszatka była znacznie częstszym mieszkańcem polskich lasów. Przeszło 40 lat temu liczebność naszej bohaterki opisywano bowiem następująco:

„Rozpowszechniona i częsta w lasach na obszarze całej Polski”

J. Sokołowski, Ptaki Polski, Warszawa 1979, s. 92.

Zazwyczaj uszatka składa 4-7 białych, okrągławych jaj. Wyjątkowo liczne lęgi przeprowadza w latach o dużej obfitości gryzoni. W „mysim roku” ta sowa potrafi wyprowadzić 3-4 lęgi i wychować aż do 16 piskląt.

Pokaż mi drzewo, a ja założę gniazdo

Ptaki te nie są wybredne jeśli chodzi o zamieszkiwane środowisko. Zakładają gniazda zarówno w rozległych lasach iglastych i mieszanych, w zagajnikach położonych nad rzekami lub wśród pól. W ostatnich latach coraz częściej występują w miastach, zasiedlając zadrzewione parki, ogrody i cmentarze. Zdecydowanie sowa ta toleruje jednak drzewa wyższe, szczególnie iglaste, a przy wyborze miejsca na gniazdo uszatki kierują się również dostępnością terenów łowieckich. Wśród uszatek znajdują się jednak również osobniki „leniwe”, które nie budują własnych gniazd. Wykorzystują one opuszczone konstrukcje, wzniesione uprzednio przez ptaki drapieżne, wrony siwe, sroki lub gołębie.

Nocny łowca

Nocami uszatki wylatują z gniazd na łowy. Pożywienia szukają na łąkach, polach i torfowiskach. Główny składnik ich pożywienia stanowią niewielkie gryzonie i ssaki owadożerne. Szczególnie gustują w nornikach (nie konkurując jednak o pokarm z orlikami krzykliwymi, które polują w dzień), żywią się też myszami, kretami i ryjówkami. Rzadko polują na inne ptaki, żaby lub owady.

W grupie raźniej (i cieplej)

Zimy uszatki spędzają w licznych grupach, ich liczące nawet 30 osobników „stada” można wówczas zaobserwować na drzewach. Oprócz ptaków gniazdujących na naszym obszarze, dołączają wówczas do nich przelotne sowy z innych części Europy, spędzające w Polsce zimę. Miejsca zimowisk są ściśle związane z dostępnością pożywienia. Spędzające ten czas w miastach sowy polują na aktywne nocami gryzonie (są więc sojuszniczkami w walce ze szczurami i myszami) oraz śpiące ptaki.