Ptaki Ziemi Namysłowskiej #29

Na pograniczu Dolnego i Górnego Śląska, nad rzeką Stobrawą, znajduje się wieś Krogulna. Nazwa tej miejscowości w gminie Pokój pochodzi od krogulca – podniebnego myśliwego, przed wiekami licznie zamieszkującego rejon Przesieki Śląskiej.

A gdybym był krogulcem…

Krogulec (Accipter nisius) to najpospolitszy obok myszołowa (Buteo buteo) żyjący w Polsce przedstawiciel rzędu szponiastych. Na swoje siedliska wybiera on głównie skraje lasów i śródpolne zadrzewienia. Coraz częściej miejscem preferowanym przez krogulce na zakładanie gniazd stają się miejskie parki i ogrody. Wiąże się to z dostępnością pożywienia – drapieżnik ten wyspecjalizował się w polowaniu na ptaki, które korzystają z obecności człowieka.

Krogulec czy Jastrząb?

Liczebność polskiej populacji krogulca ornitolodzy szacują obecnie na 30 tysięcy par. Czyni go to znacznie liczniejszym od najbliższego krewniaka – jastrzębia, którego w naszym kraju żyje około 5,5 tysiąca par. Oba te gatunki są bardzo często mylone. Rzadszy w Polsce jastrząb jest jednak ptakiem znacznie większym. Gatunki również kształt ogona (u jastrzębi zaokrąglony, u krogulców ścięty pionowo). Warto pamiętać w tym miejscu o tym, że u krogulców występuje dymorfizm płciowy – samice są większe od samców oraz inaczej ubarwione. Osobniki żeńskie upierzone są brązowo-szaro, a męskie niebiesko-szaro z rdzawymi akcentami. Spód ciała poprzecznie prążkowany, tak samo jak u starych jastrzębi.

Zbrodnia na stołówce

Pisałem już o myśliwskim wyspecjalizowaniu się krogulca w polowaniu na żyjące w mieście ptaki. Zimą można również zaobserwować ataki tego drapieżnika na gatunki korzystające z karmników. Długie i cienkie nogi pozwalają mu polować także na zdobycz poruszającą się po ziemi. Ofiarami krogulców padają drobne ptaki i gryzonie. Warto odnotować, że samce i samice nie konkurują o pokarm – ptaki żeńskie polują m. in. na gołębie i drozdy, osobniki męskie zadowalają się zdobyczą wielkości wróbla czy sikory. Jako świetny lotnik, krogulec nie ma problemu z atakowaniem ofiar, skrywających się w leśnych gęstwinach.

Podniebne akrobacje

Samice po wybraniu partnera, z którym w danym sezonie wyprowadzą lęg, odbywają z samcami loty godowe, w trakcie których koziołkują łapiąc się za szpony. Następnie oba ptaki przystępują do budowy gniazda, a przygotowująca się do złożenia jaj samica zaczyna być dokarmiana przez samca, który żywić będzie ją przez kolejne 7-8 tygodni. Jego partnerka opuści gniazdo dopiero w drugim tygodniu życia piskląt, które wówczas potrzebują coraz więcej mięsnego pokarmu. Dodatkowo dochodzi u niej wówczas do pierzenia, czyli pełnej wymiany piór. Wysiadywanie trwa u krogulców około 33 dni, piskląt jest najczęściej od 4 do 6.

Coraz częstszy – i bardzo dobrze

Niektóre ptaki migrują, przylatując do Polski w marcu-maju i odlatując we wrześniu-listopadzie. Spora część populacji jest jednak osiadła, miesiące zimowe spędzając na koczowaniu w pobliżu miejsc gniazdowania. Do polskich krogulców dołączają wówczas ptaki ze Skandynawii i Rosji.

Krogulec staje się stopniowo ptakiem coraz pospolitszym w Polsce. Wzrost jego liczebności ma związek z zaprzestaniem polowań na ptaki drapieżne oraz wycofaniem szkodliwych dla zwierząt środków ochrony roślin.

Ptaki Ziemi Namysłowskiej #28