ONA – czyli o namysłowskiej architekturze
BRAMA WAROWNA – element fortyfikacji stałej, obozu warownego, zamku lub murów miejskich prowadzący do wnętrza obwodu obronnego. Obiekty te występowały już w starożytności.
Najstarszy typ warownych bram średniowiecznych stanowiły czworoboczne wieże z przejazdem w przyziemiu, często zaopatrzone w most zwodzony oraz bronę. Bramy zabezpieczano różnymi dodatkowymi elementami, m.in. strzelnicami, blankami, hurdycjami czy zapadniami.
Pozostała jedna z czterech
Jedyną pozostałą do dnia dzisiejszego bramą warowną Namysłowa jest Brama Krakowska. Przylega do niej 34-metrowa wieża, zwana również Basztą Kreczmarską (Kreczmerską) lub Prochową. Wieża została wybudowana na planie prostokąta o wymiarach 7,7 m x 7,3 m. Na przełomie XIX i XX w. brama została poszerzona, a w latach 30. XX wieku wykonano drugi przejazd w budynku Grimm’s Hotel (przez tzw. kasyno). W 1998 r. w przejeździe umieszczono stylizowaną drewnianą bronę. W latach 2004-2006 przeprowadzono natomiast gruntowną renowację bramy oraz 26 metrowej wówczas wieży. Zamontowano stylizowane drewniane schody, prowadzące na punkt widokowy, a także miedziane zwieńczenie wieży.
W XIV wieku dostępu do Namysłowa broniły trzy bramy. Krakowska (Polska, Kluczborska) czyniła to od wschodu, Wrocławska (Niemiecka, Brzeska) od zachodu, zaś od północy miasto osłaniała Brama Wodna. Dwie pierwsze powstały w czasie budowy fortyfikacji miejskich (lata 1350-1359). Bramę Wodną, wg kroniki Frobena, wraz z przylegającą do niej wieżą obserwacyjno-obronną wybudowano w roku 1388.
Bramę Wrocławską rozebrano w 1863 roku, podczas rozbudowy zakupionego przez Haselbacha browaru zamkowego. Brama Wodna przetrwała natomiast co najmniej do pierwszych lat powojennych. Jeśli pamiętacie okres jej zburzenia – prosimy o informacje w komentarzach!
Najbardziej tajemnicza
W roku 1852 w pozbawionej bramy południowej części murów miejskich wykuto Bramę Ratunkową*, której powstanie można łączyć z „wychodzeniem” miasta poza obręb średniowiecznych murów i w związku z powstającymi od lat 50. XIX stulecia planami budowy dworca kolejowego. Brama ta przetrwała ledwie kilkadziesiąt lat, do pierwszych lat XX wieku. Rozebrano ją zyskując miejsce na poszerzenie ulicy łączącej rynek z dworcem oraz na budowę kamienicy o obecnym numerze Wojska Polskiego 11.
Informacje o Bramie Ratunkowej zostały zaczerpnięte z atlasu „Deutsches Städtebuch” Stooba i Johanka.
Źródła ilustracji: Archiwum Cyfrowe Towarzystwa Przyjaciół Namysłowa i Ziemi Namysłowskiej, zasoby portali Wratislaviae Amici – polska-org.pl oraz Fotopolska.
