ONA – czyli o namysłowskiej architekturze

CARL JOHANN BOGISLAW LÜDECKE – był niemieckim architektem, który w II połowie XIX w. stworzył na obszarze Śląska wiele budowli, wzniesionych głównie w stylu neogotyckim.

Lüdecke urodził się 21 stycznia 1826 r. w Szczecinie. Tajniki architektury zdobywał w Berlinie, a po krótkim okresie pracy w rodzinnych stronach trafił do Wrocławia. Pierwszą z 19 znanych nam realizacji budowlanych wizji Lüdeckego był pałac w Biechowie nieopodal Nysy, odbudowany pod jego kierunkiem w latach 1856-1863 z pożarowych zgliszczy.

Najbardziej znane dzieło tego architekta, powstałe w trakcie jego trwającej 36 lat aktywności twórczej, to: Nowa Giełda we Wrocławiu. Powstała ona w latach 1864-67 u zbiegu obecnych ulic Krupniczej i Pawła Włodkowica oraz Bulwaru Tadka Jasińskiego. Widoczna na fasadzie postać męska – alegoria handlu, ma rysy twarzy Lüdeckego). Nie jest to zresztą jedyna podobizna architekta, którą odnajdziemy w centrum stolicy Śląska. Wystarczy udać się pod wrocławski ratusz i poszukać figury kamieniarza…

Po lewej: Projekt gmachu wrocławskiej Nowej Giełdy. Po prawej: Architektoniczny autoportret Carla Lüdeckego na frontowej fasadzie budynku (zasoby portalu Fotopolska).

Dlaczego postać zmarłego w 1894 r. Carla Lüdeckego trafiła na łamy naszego cyklu o namysłowskiej architekturze? Otóż cztery z jego realizacji powstały na obszarze Ziemi Namysłowskiej. Pierwszą z nich był wybudowany w latach 1868-70 kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Kowalowicach. Jako drugi zaprojektowany został gmach Urzędu Miejskiego w Namysłowie, wzniesiony w roku 1869 jako willa królewskiego urzędnika Richtera. Działalność Lüdeckego w rejonie Namysłowa zwieńczona została powstaniem w latach 1871-73 ewangelickiego kościoła w Rychtalu. Ta budowla niestety nie zachowała się do dziś, świątynię rozebrano w latach 50. minionego wieku.

Stan wiedzy, którym dysponowałem pisząc ten artykuł w czerwcu 2021 r., nie zawierał jeszcze jednej, chronologicznie najmłodszej realizacji projektu Carla Lüdeckego w okolicach Namysłowa. Niestety, podobnie jak w wypadku kościoła ewangelickiego w Rychtalu, mowa jest o budowli niezachowanej. Chodzi mianowicie o pałac w Baldwinowicach, zaprojektowany w roku 1876.

Prezentowane popiersie architekta dłuta Paula Bosego (1888 r.) zobaczyć można na stworzonej przez Muzeum Miejskie Wrocławia wystawie stałej „1000 lat Wrocławia”, znajdującej się w Pałacu Królewskim przy ul. Kazimierza Wielkiego 35 we Wrocławiu. Sama rzeźba pochodzi z kolei ze zbiorów Muzeum Architektury we Wrocławiu.

Źródła fotografii: Archiwum Cyfrowe TPNiZN, Architekturmuseum der Technischen Universität Berlin, Roman Szołdra – turystyka-namyslow.pl

Po lewej: Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Kowalowicach. Po prawej: Willa Richtera w Namysłowie (pocztówki z wydanej przez TPNiZN serii „Ze szkicownika Lüdeckego).