Ptaki Ziemi Namysłowskiej #5

Dudek (Upupa epops) to ptak, którego nie sposób pomylić z innym gatunkiem. Wysoki, wachlarzowaty czub oraz długi, haczykowaty dziób to tylko dwie z jego cech charakterystycznych.

Mieszkaniec trzech kontynentów

Dudki to jedyni żyjący w Polsce przedstawiciele rzędu dzioborożcowych. Część badaczy zalicza je jednak do rzędu kraskowych, razem z m. in. kraskami, zimorodkami i żołnami. Mieszkają na obszarze trzech kontynentów – Europy, Azji i Afryki.

W Polsce nieliczny

W Polsce dudek jest ptakiem nielicznym, żyje ich w naszym kraju około 30 tysięcy par. Lokalnie jest średnio liczny, ma to miejsce np. w Borach Tucholskich oraz dolinach dużych rzek. Jego siedliskiem są miejsca, w których spotkać można jeszcze nieprzekształcony krajobraz rolniczy – łąki, pola, pastwiska, śródpolne zadrzewienia. Bywa, że ptaki przyzwyczajone do obecności człowieka potrafią przebywać w jego pobliżu, szczególnie we wsiach o rozproszonej zabudowie.

Mieszkaniec dziupli

Swoje gniazda dudki zakładają w dziuplach drzew, które rosną w pobliżu ich rewirów łowieckich. Gdy brakuje dziuplastych drzew, wtedy ptaki gnieżdżą się w ziemnych norach lub stertach kamieni. Samice składają pod koniec kwietnia lub na początku maja od 4 do 12 jaj, które wysiadują również samce. Pisklęta wykluwają się po 15-18 dniach.

Sprzymierzeniec rolnika i działkowca

Pożywienie dudków stanowią przede wszystkim owady. Żywią się nimi zarówno ptaki dorosłe, jak i pisklęta. Ich przysmakami są turkucie podjadki (co czyni dudki sprzymierzeńcami rolników i działkowców), pasikoniki, czy chrabąszcze. Polują jednak również na żaby i jaszczurki, a nie gardzą nawet miękkimi owocami i nasionami.

Pół roku u nas, pół roku w tropikach

Dudki są ptakami wędrownymi. Do Polski przylatują w marcu i kwietniu, na zimowiska odlatują od sierpnia do października. Zimują na południe od swoich letnich siedlisk, m. in. w Indiach, Kenii i Somalii.

Autor fotografii: Waldemar Kita

Literatura: 1. J. Sokołowski, Ptaki Polski, Warszawa 1979; 2. Trendy liczebności ptaków w Polsce (red. D. Ochocińska i T. Chodkiewicz), Warszawa 2018.