Lekarze i szpitale dawnego Namysłowa

Wiek XIX przyniósł znaczący postęp w dziedzinie wiedzy medycznej. Poniosło to za sobą również rozwój szpitalnictwa. Obiekty dotąd noszące te nazwę zmieniły się ze schronisk i przytułków w placówki medyczne z prawdziwego zdarzenia. Bohaterami niniejszego tekstu będą więc XIX i XX-wieczne namysłowskie szpitale, a także pracujący wówczas w naszym mieście lekarze.

Epidemie zebrały żniwo

Najprawdopodobniej pierwszy nowożytny namysłowski szpital znajdował się w miejscu dawnego zakładu energetycznego przy ul. Marii Skłodowskiej-Curie. Decyzję o jego budowie podjęto w wyniku tragicznego zdarzenia, które nastąpiło w 1849 r. Podczas letniej epidemii cholery, trwającej od lipca do września zmarło wówczas 132 mieszczan. Wśród nich znalazł się pastor Johann Sigismund Hennig (1770-1849). W majątku w Rychnowie śmierć dosięgła również starostę Albina von Wentzky’ego (1804-1849).

Kolejnym testem dla władz miejskich był czas od sierpnia do listopada 1852 r. Trzymiesięczna epidemia pozbawiła wówczas życia aż 300 osób. Z pełnym poświęceniem chorych starał się ratować dr Ehrich. W porozumieniu z burmistrzem Augustem Mende urządził on poza granicami miasta szpital dla chorych na cholerę. W 1875 r. ten stojący na tzw. Niemieckim Przedmieściu (Deutsche Vorstadt) budynek zamieniono na sierociniec, od którego nazwę wzięła ulica – Waisenhausstrasse.

Od instrumentów medycznych, po muzyczne

Rok 1875 przyniósł nową inwestycję władz miejskich. Na Polskim Przedmieściu, wschodniej części Namysłowa wybudowano szpital. Dziś obiekt przy ul. Józefa Piłsudskiego 13 jest siedzibą Państwowej Szkoły Muzycznej I Stopnia im. Andrzeja Kurylewicza. Jego historia to częste zmiany przeznaczenia – szpital, przychodnia, ośrodek zdrowia, żłobek, ognisko muzyczne, wreszcie szkoła muzyczna. W budynku tym lekarze, pielęgniarki oraz inne osoby tworzące personel medyczny pracowali do roku 1919.

Lecznica bonifratrów

W drugiej dekadzie XX wieku w Namysłowie powstały dwa obiekty medyczne. W latach 1911-1913 na tzw. Przedmieściu Piaskowym (dzisiejsze ulice Oleśnicka, Braterska i Sycowska) wybudowano prowadzony przez zakonników – Bonifratrów zakład leczniczy dla chorych na epilepsję.

Szpital powiatowy

Z kolei tuż po zakończeniu I wojny światowej – w roku 1919 tuż obok szpitala miejskiego powstał nowy, określany potem Szpitalem Powiatowym. Rolę tę pełnił on również po zakończeniu II wojny światowej, kiedy niemieccy lekarze zastąpieni zostali przez polskich specjalistów. Przy ulicy Feliksa Dzierżyńskiego(taką nazwę w latach 1948-89 nosiła ul. Józefa Piłsudskiego) szpital funkcjonował do roku 1956. Wówczas przeniesiony został do dawnej lecznicy bonifratrów przy ul. Oleśnickiej.

Warto poświęcić osobne miejsce lekarzom, prowadzącym w Namysłowie praktykę przed rokiem 1945. Informacji o nich dostarczają historykom trzy księgi adresowe – z lat 1929, 1935 oraz 1940. Szczególną uwagę poświęćmy Eugenowi Cohnowi – ten namysłowianin o żydowskim pochodzeniu zdążył w porę opuścić nazistowskie Niemcy i wyemigrować do USA. Tam zmarł w roku 1944. Biorąc pod uwagę materiał źródłowy, stwierdzić możemy, że w okresie XX-lecia międzywojennego w naszym mieście pracowało jednocześnie 6-7 medyków. Spośród nich czterej lekarze znani są z każdego „Adressbucha”.

1929

• 1. dr med. Eugen Cohn, Bahnhofstrasse 8, tel. 26,
• 2. dr med. Wolfgang Ernst, Wilhelmstrasse 13, tel. 233,
• 3. dr med. Bruno Kusche, Feldstrasse 29b, tel. 160,
• 4. dr med. Karl Nerlich, Wilhelmstrasse 3, tel. 230,
• 5. dr med. Walter Timpe, Ring 15, tel. 274,
• 6. dr med. Alexander Trompke, Wilhelmstrasse 6, tel. 244.

1935

• 1. dr med. Eugen Cohn, Bahnhofstrasse 1, tel. 526,
• 2. dr med. Wolfgang Ernst, Wilhelmstrasse 24/26, tel. 233,
• 3. dr med Bruno Kusche, Feldstrasse 4, tel. 360,
• 4. dr med. Wolfgang Nerlich, Wilhelmstrasse 2, tel. 230,
• 5. dr med. Walter Timpe, Ring 7, tel. 274,
• 6. dr med. Alexander Trompke, Wilhelmstrasse 8, tel. 214.

1940

• 1. dr med. Egon Brandt, Ring 1,
• 2. dr med. Wolfgang Ernst, radca medyczny, Wilhelmstrasse 24/26, tel. 233,
• 3. dr med. Werner Koose, chirurg, Feldstrasse 11/13, tel. 303,
• 4. dr med Bruno Kusche, Feldstrasse 4, tel. 360,
• 5. dr med. Herbert Moch, Wilhelmstrasse 2, tel.230,
• 6. dr med. Walter Timpe, Krakauerstrasse 7, tel. 274,
• 7. dr med. Wilhelm Tscheche, Ring 23, tel. 270.

Źródła ilustracji: Archiwum Cyfrowe TPNiZN, Zasoby portalu Wratislaviae Amici – polska.org.pl.

Literatura: 1. W. Liebich, Chronik der Stadt Namslau von Begründung derselben bis auf die neueste Zeit: Nach einer im Namslauer Stadt-Archiv befindlichen Chronik bearbeitet, Namslau 1862; 2. 1929 Adressbuch – Einwohnerbuch Stadt und Kreis Namslau, Breslau 1929; 3. Einwohnerbuch. Adressbuch 1935/1936 für der Stadt und des Kreises Namslau, Breslau 1935; 4. Einwohnerverzeichnis der Stadt und des Kreises Namslau, Breslau 1940; 5. M. Klisch, Jüdische Familien in Namslau, [w:] http://www.namslau-schlesien.de/Judentum1.htm, [dostęp: 11 IX 2023 r.]; 6. S. Żarecki, Zarys historii szpitalnictwa w powiecie namysłowskim, Namysłów 2005; 7. E. Odoj, Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia w Namysłowie w latach 1974 – 2014, Namysłów 2014.