„Stare” Namysłowskie Stowarzyszenie Gimnastyczne 1868. Tradycje i wartości #1

W XIX-wiecznych Niemczech powstawały liczne stowarzyszenia gimnastyczne, odgrywające znaczącą rolę w kształtowaniu społeczności lokalnych. Tego typu organizacja pojawiła się również w Namysłowie.

Ruch Turnverein, czyli stowarzyszeń gimnastycznych, został zapoczątkowany przez Friedricha Ludwiga Jahna (1778-1852), znanego jako Turnvater Jahn – „Ojciec gimnastyki sportowej”, w 1811 roku w Berlinie. Jahn wierzył, że poprzez gimnastykę można nie tylko wzmocnić ciało, ale także scalić naród niemiecki i przygotować go do walki o zjednoczenie. Była to postać kontrowersyjna, wyrażająca często skrajne poglądy, niemniej położył on wielkie zasługi dla rozwoju kultury fizycznej.

Po lewej: Postać Friedricha Ludwiga Jahna chętnie wykorzystywano w nacjonalistycznej propagandzie (Wikimedia Commons). Po śmierci uczczony został licznymi ulicami swojego imienia, zostawał też patronem szkół i instytucji. Stawiano mu również pomniki – jak ten w Kłodzku, istniejący w latach 1912-1945 (polska-org.pl).

Organizacje, zwane Turnvereinen, miały na celu promowanie zdrowego stylu życia, rozwoju fizycznego i moralnego, a także krzewienie patriotycznych wartości. Stowarzyszenia gimnastyczne stały się popularne na całym obszarze niemieckojęzycznym, w tym także na będącym prowincją Królestwa Prus Śląsku, odgrywając kluczową rolę w budowaniu wspólnoty lokalnej i etnicznej.

Były to nie tylko miejsca ćwiczeń fizycznych, ale również centra kulturalne, w których organizowano różnorodne wydarzenia społeczne i narodowe.

Do stowarzyszeń gimnastycznych, rodzących się powszechnie w XIX-wiecznych Niemczech, należały zarówno kobiety, jak i mężczyźni.

„Stare” Namysłowskie Stowarzyszenie Gimnastyczne 1868

Namysłowskie Stowarzyszenie Gimnastyczne 1868, zwane później „starym”, powstało 156 lat temu z potrzeby stworzenia miejsca, gdzie mieszkańcy mogli wspólnie dbać o swoje zdrowie i kondycję fizyczną.

Od samego początku jego misją było nie tylko rozwijanie sprawności fizycznej poprzez ćwiczenia gimnastyczne, ale również kształtowanie moralności i wspieranie wspomnianych wartości patriotycznych.

Śtowarzyszenie miało na celu integrację namysłowskiej społeczności lokalnej, oferując zajęcia takie jak gry zespołowe, szermierka, pływanie oraz piesze wycieczki.

Struktura i członkostwo

Stowarzyszenie było otwarte dla wszystkich niekaranych mężczyzn i kobiet od 17 roku życia. Proces przyjęcia do stowarzyszenia wymagał pisemnego zgłoszenia zawierającego podstawowe dane osobowe. Decyzję o przyjęciu nowych członków podejmował zarząd stowarzyszenia, który także miał prawo wykluczyć członków naruszających zasady organizacji.

Młodzież i dzieci (zarówno chłopcy, jak i dziewczęta) nie były pełnoprawnymi członkami stowarzyszenia, ale były uznawane za jego członków honorowych. Prowadzący zajęcia gimnastyczne tworzyli dokładne listy uczestników ćwiczeń, zawierające ich najważniejsze dane osobowe i co roku przedkładali je zarządowi. Gdy młode osoby osiągały wiek 17 lat, instruktorzy informowali zarząd o możliwości przyjęcia ich jako pełnoprawnych członków.

W części drugiej…

W kolejnym artykule napiszemy o zasadach panujących w organizacji, a także o tym w jaki sposób funkcjonowały jej władze. Poruszymy również kwestie kluczowych dla namysłowskich gimnastyków wartości oraz dziedzictwa stowarzyszenia wśród żyjących po dziś dzień potomków dawnych mieszkańców naszego miasta.